Browsing by Subject "Feminizm"

Now showing 1 - 17 of 17

Restricted
12. Uluslararası Kadın Kongresi
(Bilkent University, 2019) Altayhan, Dilek; Turhanoğlu, Gökay; Doğan, Meliha Betül; Kargı, Eksal Uras; Bilge, Oğuz
Uluslararası Kadın Birliği ilk toplantısını 1902 yılında Washington'da yapmıştır. Birlik, I. Dünya Savaşı nedeniyle toplantılarına ara vermiştir. Türk kadınlarının 19. yüzyıla dayanan hak talepleri, Kadın Halk Fırkası ve Türk Kadınlar Birliği aracılığıyla cumhuriyet sonrası etkili olmuştur. Türkiye'nin kadınların seçme ve seçme hakkını tanıması, I. Dünya Savaşı'ndan sonra kongrelerine devam eden uluslararası birliğin dikkatini çekmiş ve birliğin 12. Kongresi, Türk Kadınlar Birliği aracılığıyla ve dönem hükümetinin desteğiyle İstanbul'da gerçekleştirilmiştir. Bu kongrede tüm kadınlar için eşit haklar talep edilmiş ve barışın önemi vurgulanmıştır. Sonrasında Türk Kadınlar Birliği, misyonunu tamamladığı gerekçesiyle kapatılmıştır. Kapanmada siyasi baskılar da rol oynamıştır.
Restricted
1980 darbesi sonrasında gerçekleştirilen ‘Dayağa Karşı Dayanışma Kampanyası’
(Bilkent University, 2023) Damağacı, Ayşe Gülçe; Malkoç, Buket Aslı; Yıkılmaz, İrem; Yurtseven, Özgenur; Sayan, Sıla
12 Eylül 1980 Darbesi sonrasında feminist Türk kadınları tarafından Dayağa Karşı Dayanışma Kampanyası gerçekleştirilmiştir. Kampanyaya sebebiyet veren mahkeme kararı 17 Mayıs 1987’de Dayağa Karşı Dayanışma Yürüyüşü’nün düzenlenmesine yol açtı. Yürüyüş ile başlayan bu kampanya, feminist kadınların örgütlenmesi ile çeşitli kampanyalara da sebebiyet vermiştir. Basın hayatına yansıyan ve Türkiye’de feminizme farklı bir bakış açışı kazandıran kampanya günümüzde de kadın hakları savunulmasında etkili olmuştur. Bu araştırmanın amacı ilk olarak Dayağa Karşı Dayanışma Kampanyasının ortaya çıkma sebeplerinin ele alarak örgütlenme sürecinin, kampanya esnasında gerçekleşenleri ve kampanyanın basına yansımasını tanık röportajları, sözlü ve yazılı kaynaklar ile yansıtmak ve kazanımlarından bahsetmektir.
Restricted
1980’lerden günümüze bir kadın hakları savunucusu, çevre aktivisti ve yazar: Buket Uzuner
(Bilkent University, 2025) Çırpanlı, Eray; Taşkın, Recep Emin; Mutlu, Mehmet Efe; Ataman, Berkay; Yıldız, Eylül İdil
Buket Uzuner, çağdaş Türk edebiyatında önemli yere sahip bir yazardır. Dünyanın pek çok yerini gezmiş Uzuner’in eserleri dokuz farklı dile çevrilmiştir. Bu araştırma, Uzuner’in yazarlığı kadar önemli olan çevreciliğine ve kadın hakları mücadelesine ışık tutmayı amaçlamaktadır. Bu araştırmada; Uzuner’in kendi eserlerinden, kendisinin araştırma için hazırlanan sorulara cevaplarından, Cumhuriyet gazetesinde yazdığı köşe yazılarından, kendisi hakkında yazılan eleştirilerden, katıldığı söyleşilerden ve konferanslardan faydalanılmıştır.
Restricted
1988’den 2012’ye Türkiye’de kadın müzesi boşluğu
(Bilkent University, 2023) Köse, Suna Nehir; Tomak, Eftelya Ekin; Topçuoğlu, Melek; Köseoğlu, Mehmet Tufan; Topaç, Alper Tarık
Kadın müzeleri, kadınların tarihteki konumlarını ele alan ve günümüzde yaşadıkları problemlerin çözümlenmesi adına toplumsal bilinci artırma amacı güden kuruluşlar olarak, cinsiyet eşitliğini amaçlayan kadın hareketlerinin önemli bir parçasını oluşturmaktadırlar. Türkiye’de kadın müzesi adı altında açılan ilk oluşum olan 1988 Geçici Modern Kadın Müzesi, dönemin kadın hareketinin öncüleri tarafından benzer amaçlarla hayata geçirilmiştir. Ancak yalnızca bir hafta açık kalan bu serginin ardından 2012’de açılan İstanbul Kadın Müzesi’ne kadar bu bağlamda başka bir girişim gerçekleştirilmemiştir. Bu kapsamda makale, söz konusu iki oluşum arasında neden 24 yıllık bir boşluk olduğunu, kadın hareketlerinin ve müzecilik anlayışının gelişimi ve kesişimi bağlamında incelemeyi amaçlamaktadır.
Restricted
90’lar Türkiye’sinde feminizm hareketlerinin yazılı tanığı: Uçan haber dergisi
(Bilkent University, 2021) İzmirli, Esra; Kalaycı, Aslı; Darcan, Elif; Ersal, Ceren; Kaya, Kutay
1990’lı yıllarda feminist hareketin kurumsallaşmasıyla beraber kadın örgütlerinin sayısının artması sonucunda kadınlar arasında iletişimsizlik sorunu ortaya çıkmıştır. Uçan Haber, kadınlar arasındaki iletişimi sağlamak amacıyla yayımlanmaya başlamıştır. Dergi, kadınları, 90’lı yıllar Türkiye’sinin farklı bölgelerinde faaliyet gösteren kadın örgütleriyle bir araya getirmeyi amaçlamıştır. Bu misyon doğrultusunda dergi içerisinde yer alan bölümlerde Türkiye’nin çeşitli bölgelerindeki kadınları proje yazmaya iten birçok örnek, çeşitli üniversitelerdeki kadın çalışmaları ve kadın mağduriyetleri ele alınmıştır. Bunun yanında kadın hakları ile ilgili olan hukuki düzenlemelerden ve kadınlara toplum tarafından dayatılan fikir ve rolleri tartışan çeşitli eserlerden de bahsedilmiştir. 1998 yılından 2000 yılına kadar basılı yayını olarak çıkarılan Uçan Haber dergisi, 2000 yılından itibaren e-bülten olarak çıkarılmaya devam etmiş ve günümüze kadar gelmiştir.
Restricted
90’lı yıllarda Ankara Üniversitesi'nde çalışan bir kadın akademisyen olmak
(Bilkent University, 2021) Selvi, Ilgın; Yumak, Ayşegül; Erişgin, Fırat Can; Topaktaş, Derin; Korkmaz, Selin Su
Çalışmamızda, toplumdaki cinsiyet eşitsizliği göz önünde bulundurularak Türkiye’de 1990- 2000 yılları arasında kadınların üniversite eğitimi ve akademik yaşamda yaşadığı zorluklar incelenmiştir. Türkiye ve Avrupa’da cinsiyet eşitliği düşüncesinin nasıl yayıldığına, birinci ve ikinci dalga feminizmin tanımı ve nasıl ortaya çıktığına değinilmiştir. Bu inceleme yapılırken Türkiye Cumhuriyeti’nin hukuki temellerinin inşa edilmesinde başlıca rol alan Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nde 90’lı yıllarda görev yapan bir akademisyeni olan Prof. Dr. Özlem Söğütlü’nün kişisel tecrübelerinden yararlanılmıştır. 90’lı yıllarda kurulan vakıflardan, kadın hareketleri sonucunda gerçekleştirilen protestolardan, türbanlı kadınlara yapılan ayrımcılıklardan ve Medeni Kanun’da cinsiyet eşitliği ile ilgili yapılan düzenlemelerden bahsedilmiştir. Ayrıca Ankara Üniversitesi’nin kurduğu KASAUM’a da değinilmiştir.
Restricted
Beginning of a new chapter: global impact of Mustafa Kemal Atatürk's reforms for Turkish feminism
(Bilkent University, 2023) Rehman, Ibtisam Ur; Javed, Moeeza; Abuamer, Rahma Khaled Mohamed; Kristo, Ebi
2012'den beri kadınların marjinalleştirilmesine engel olmak amacıyla ortaya çıkan dördüncü feminizm dalgasının yükselişiyle birlikte, daha önceki farklı ülkelerdeki feminizm dalgalarının kökenlerine ve nedenlerine ilişkin sorular daha önemli hale geldi. Türkiye, sahip olduğu güçlü dini bağları ve politik etkenleri sebebiyle, modern feminizmin hedefleri doğrultusunda Avrupa’daki muadillerinden geri kalmış izlenimi uyandırabilir. Halbuki Türk feminizmi bu düşüncenin tam aksine dünya çapında feminizmin ilk dalgalarında önemli bir etkiye sahiptir. Bu makalede Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk’ün 1920’li ve 1930’lu yıllarda gerçekleştirdiği reformların, Türkiye’deki feminist örgütlenmeye sunduğu katkıları ve bu reformların Avrupa’daki feminist örgütlenmelerini nasıl etkilediği analiz edilmektedir. Türk kadının ve Türkiye dışındaki feminist çevrelere idol olan Türk Kadınlar Birliği dahil o dönemde Türkiye'de faal olan feminist organizasyonlarının yükselişi de Mustafa Kemal Atatürk'ün politik ve ideolojik desteğiyle nasıl ortaya çıkarıldığı vurgusuyla da ayrıca incelenmiştir. Bununla birlikte Mustafa Kemal Atatürk'ün siyasi ve ideolojik tutumunun Türkiye'deki feminist örgütlenmelerini nasıl hızlandırdığı da göz önünde bulundurulacaktır. Uluslararası ve yerel kamuoyunun ışığında, Türk feminist örgütlenmelerinin çabaları popüler medyada da incelenmiştir. Ayrıca yerel medyada ve akademik çevrelerde yer alan Atatürk'e yönelik yorumların analizi de yapılıp, Türk feminizminin başlangıcından, dördüncü dalga feminizmine kadar karşılaştığı sıkıntıların sebepleri araştırılacaktır.
Restricted
Birikim Dergisi'nin incelenmesi: 1989-1999 arası derginin tutumu.
(Bilkent University, 2018)
Bu çalışmanın amacı, Birikim Dergisi’nin, 1989-1999 yılları arasındaki süreçte gelişen olaylar karşısında nasıl bir konum aldığını ve derginin bahsi geçen dönem aralığındaki dergi yayıncılığı dünyasındaki konumunu anlamaktır. Bu bağlamda, Birikim Dergisi’nin ilk kuruluşunun amaçları ve siyasi tutumu ele alınmış; derginin yayıncılık hayatını isabetli bir şekilde anlamak için Türkiyedeki gerek siyasi gerek siyasal alanın dışında yayıncılık yapan dergicilik incelenmiş; ve son olarak da bahsi geçen dönemdeki feminist hareketlerle dergi arasında ne gibi bir ilişki bulunduğu incelenmiştir. Bu temelde gelişen araştırmamızın neticesinde, Birikim Dergisinin kendini tanımladığı alternatif bir sosyalist yayıncılık amacına uygun hareket ettiği sonucuna varılmıştır.
Restricted
Cumhuriyetin öncü kadını: İlk Türk kadın doktorumuz Safiye Ali
(Bilkent University, 2018) Baş, Elifsu; Erol, İdil; Yalaz, Seray; Yoran, Taylan Bartu; Yaman, Yiğit
Bu araştırma projesinde Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk kadın doktoru ve tıp eğitimi veren ilk kadın akademisyeni olan Safiye Ali’nin hayatı, sosyal çalışmaları ve Türkiye Cumhuriyeti tarihi için önemi üzerinde durulmuştur. Bu amaçla öncelikli olarak bir Osmanlı paşasının kızı olan Safiye Ali’nin özgeçmişi incelenmiş; ailesi, eğitimi ve 1923 yılında doktorluk icazetnamesini aldıktan sonra İstanbul’da mesleğini icra etmek için gerçekleştirdiği faaliyetler anlatılmıştır. Lise eğitiminden sonra hayal ettiği doktorluk mesleği ile ilgili eğitim o yıllarda Türkiye’de kadınlara verilmediğinden, tıp eğitimini Almanya’da kadın ve çocuk sağlığı üzerine tamamlamıştır. Eğitimini yurtdışında tamamlamış olmasının Safiye Ali’nin hayat hikâyesinde önemli bir yer tuttuğunun altı çizilmiştir. Bunun dışında faaliyetlerinin sadece İstanbul’da açtığı muayenehanesiyle sınırlı kalmadığı; hasta çocuklara yardım amacıyla Hilali Ahmer Hanımlar Merkezi Küçük çocuklar Muayenehanesini kurduğu, yoksul çocuklara ve annelere yardımlarıyla bilinen Himaye-i Etfal Cemiyeti’nin Süt Damlası evlerinde çalıştığı ve feminist yönüyle Türk Kadınlar Birliği’nde çalışmalar yaptığı uluslararası kongrelerdeki başarıları ile beraber anlatılmıştır. Cinsiyet ayrımına karşı çıkan öncü kadınlarımızdan olan Safiye Ali’nin yaşamı ve başarıları Cumhuriyet dönemi kadınlarına örnek olmuştur. Bu araştırmanın amacı da Safiye Ali’nin Cumhuriyet tarihinin ilk kadın doktoru olarak bilinirliğini arttırmak dışında öncü bir Cumhuriyet kadını olarak başarılarına ışık tutmak ve Türk kadınına olan etkilerine vurgu yapmaktır. Bu araştırmada Safiye Ali’nin ablası Fatma Zehra Behire öztan’ın torunu Ayşe Seydem ile röportaj yapılmış ve birincil kaynak olarak Safiye Ali’nin gazete ve dergilerdeki haberlerinden ve kendi beyanatlarından yararlanılmıştır. İkincil kaynak olarak, tıp tarihçisi ve akademisyen Profesör Doktor Nuran Yıldırım’ın yazdığı Türkiye’nin İlk Kadın Doktoru Safiye Ali adlı kitap araştırmanın önemli bir parçası olmuştur.
Restricted
Haksızlığa boyun eğmeyi reddetmiş feminist bir önder: Halime Güner
(Bilkent University, 2021) Kılıç, Defne Yaz; Demirboğa, Doğa; Karaslan, Efe Deniz; Keçeli, Melike; Hoşcan, Melis
Halime Güner 10 Şubat 1956 tarihinde İzmir Foça’nın Çakmaklı köyünde dünyaya gelmiştir. Çocukluğunda babasının annesine şiddet göstermesi ve babasının ailesiyle ilgilenmemesi onda haksızlığa karşı bir mücadele isteği uyandırmıştır. Gençliğinde İstanbul Kız Lisesinde parasız yatılı okuduğu için statü farkının getirdiği eşitsizliklere maruz kalmıştır. İstanbul Kız Lisesindeki arkadaşlarıyla feminizmle ilgili fikir alışverişleri yapmışlardır. 1980 darbesi, 1975 Dünya Kadın On Yılı Konferansı, 1995 Pekin Dünya Kadın Konferansı gibi olaylarla ve etkinliklerle birlikte feminizmle tanışmış ve örgüt arayışına girmiştir. Bu örgüt arayışının sonucu olarak 1996 yılında Uçan Süpürge Vakfı’nı kurmuştur. Uçan Süpürge Vakfı kurulduğu yıldan itibaren yirmi beş yıldır Uçan Süpürge Uluslararası Kadın Filmleri Festivali düzenlemektedir. Halime Güner, yaptığı ve gerçekleştirdiği projeler sonucunda Kanada İnsan Hakları Ödülü’ne layık görülmüştür.
Restricted
Kadınca Dergisi
(Bilkent University, 2020) Akdere, Burak; Karaoğlu, Burak; Güler, Şebnem; Uzun, Rüya; Ziyagil, Zeynep Büşra
Makalenin ana konusu Kadınca dergisidir ve bu bağlamda 3 ana başlık altında incelenmiştir. Bunlar; Kadınca'dan önce, dergi süreci ve Kadınca'dan sonradır. Kadınca'dan önce başlığı altında geleneksel ve modern çatışmasında kadının yerini ve yıllara göre kadın dergiciliği üzerinde durulmuştur. Dergi sürecinde derginin kuruluş sürecinde yazar kadrosu, Kadınca'nın yükselişi ve süreçteki siyasi gelişmeler, Kadınca'nın feminizme yaklaşımı ve Duygu Asena'dan bahsedilmiştir. Son olarak Kadınca'nın popüler kültürdeki yeri ve yazar kadrosunun başarılarından bahsedilmiştir.
Restricted
Nezihe Muhiddin dönemi feminizmi ve: modern/postmodern feminizm
(Bilkent University, 2019) Özdemir, Kübra Ece; Akın, Meltem; Yavuz, Elif; Karakum, Beyza Gül; Karaoğlu, Göktuğ
Osmanlı döneminde feminizm hareketleri ilk olarak İkinci Meşrutiyet sırasında görülmüş olsa da, siyası açıdan resmiyet kazanması ve Türkiye’de etkisini tam olarak göstermesi Cumhuriyetin ilanı ve Nezihe Muhiddin’in de kurucularından olduğu Kadınlar Halk Fırkasının açılmaya çalışılmasıyla başlamıştır. Kuruluşu engellenen bu fırka, "Türk Kadınlar Birliği" adı altında varlığını sürdürmüştür. Bu birlik siyasi ve toplumsal açıda kadın haklarını savunmuştur. Feminizm Türkiye’de ilk etkisini göstermeye başlamasından kadınların seçme ve seçilme haklarını almalarına kadar çeşitli değişimlere uğramıştır. O dönemdeki feminizm anlayışının dönüm noktaları: tanzimat dönemi, cumhuriyetin ilanı ve kadınların seçme seçilme haklarını almaları olarak ayrılabilir. Öte yandan dünyada feminizm farklı dalgalar halinde etkisini göstermiştir. Türkiye zaman zaman dünya feminizmiyle benzerlik gösterse de aynı hızda ilerlememiştir. Postmodern feminizm’in ortaya çıkması dünyadaki feminizm anlayışının farklı bir boyut kazanmasına neden olmuş, elde edilen hakların gelişimi ve her alanda eşitlik hedeflemiştir.
Restricted
Okuma gruplarından vakıflara: Ankara’nın feminist örgütlenme tarihi
(Bilkent University, 2022) Demir, Ahmet Reşat; Vurgun, Atacan; Güler, Dilanaz; Baş, Mustafa; Yılmaz, Zeynep
Bu makale, feminizmin tanımının yapılarak dalgaları hakkında bilgi verilmesini; bunların Türkiye’de feminizm olgusunun oluşmasına ne şekilde etki ettiğini anlatmayı amaçlar. İkinci dalga feminizmin Ankara’daki kadın hareketlerine öncülüğü, hem bu hareketler hem de bu hareketlerin gelişiminde rol oynayan siyasi olaylar hakkında bilgiler verir. Makale; Ankara’da ikinci dalga feminizm hareketlerinin etkisiyle oluşan okuma gruplarını tanıtıp vizyonlarını anlatarak bu grupların kolektif kadın örgütlenmelerine nasıl evrildiğini; örgütlenmelerin Ankara’da nasıl başladığını, aşamalarını ve bu örgütlenmelerin meşrulaştırılmasını ele alır. Makalenin sonuç kısmını; Ankara’nın günümüz feminist aktivizmindeki konumu, Kadın Dayanışma Vakfı’nın kuruluş yıllarındaki kadın organizasyonlarının şu anki feminizm anlayışına etkisi; Kadın Dayanışma Vakfı’nın tanıtımı ve faaliyetleri oluşturur.
Restricted
Şirin Tekeli: A battle against patriarchy
(Bilkent University, 2021) Abaseen, Yousaf; İbrahimli, Nilufar; Mirzayev, Nazım; Sarsenkulova, Malika; Mazdaoui, Manal; Lee, Jiyun
This paper argues that renowned feminist Şirin Tekeli’s views about women rights in Turkey were radically different from the pre-existing Kemalist ones. The Kemalist ideology stemmed from the philosophies of Mustafa Kemal Atatürk and largely based on laicism, nationalism, and modernism. Tekeli was one of the first to actively criticize their approach to women rights as a whole in Turkey. This paper outlines the differences Tekeli had with the status quo of women rights in the 1980s and argues that she had a fundamentally different view of the issue. She wanted to radically change the whole system in favor of women.
Restricted
Türk edebiyatından özgürlükçü bir kalem: Aysel Özakın
(Bilkent University, 2025) Bıyıklı, Uras; Kahveci, Vildan; Camcı, Elif; Akcan, Can Dora; Gülercan, Elif Cemre
Türkiye'de doğup büyüyen ve sonrasında yaşamına Avrupa’nın çeşitli yerlerinde devam eden Aysel Özakın, Türk edebiyatının önemli kadın yazarlarından biridir. Eserlerinde cinsiyet eşitliği ve azınlık hakları gibi değerleri çokça işlemiş ve bu alandaki sorunlara çözümler üretmeye çalışması ile meşhur olmuştur. 12 Eylül 1980 darbesi sonrasında gittiği Almanya’da entelektüel ayrımcılık ve ırkçılık gibi zorluklarla karşılaşan Özakın, yazmayı hiçbir zaman bırakmayarak çeşitli dillerde eserler vermeye devam etmiştir. Bu çalışmada Aysel Özakın’ın çocukluk yıllarından günümüze kadar uzanan hayat hikayesi, çeşitli alanlardaki mücadeleleri ve edebi eserleri incelenecektir.
Restricted
Türk sinemasında kadının temsili: Müjder Ar
(Bilkent University, 2024) Kanat, Rojin; Yazan, Havva Beliz; Türkmen, Zeynep; Kara, Doğa; Aki, Çağkan
Bu makalenin içeriği Müjde Ar’ın sinema hayatını çeşitli kaynaklar ve bizzat kendisine yönelttiğimiz sorular üzerinden ele almaktadır. Bunun içeriğinde kendisinin sinema sektörüne girişi,yükselişi,çok konuşulan olayları,dönemin kadın oyuncularından kendisini ayırt ettiren özellikleri,sektörde yaşadığı zorluklar,karşılaştığı olumlu ve olumsuz tepkiler,dönemin önemli oyuncularından Müjde Ar ile kıyaslanması ele alınmıştır.Tüm bunlara ek olarak Müjde Ar bağlamında Türk Sinemasının evrimi ve feminizm etkisi Müjde Ar simgesi üzerinden incelenmiş ve bunların topluma yansıması ele alınmıştır.
Restricted
Türkiye'de yeni feminizmin çıkış noktası: Yazko somut 4. sayfa
(Bilkent University, 2024) Kırmacı, Ahmet Can; Kaya, Aslınur; Kocabaş, Ayşen; Doğanay, Irmak; Akkaya, Orçun
Bu araştırma raporunda Yazko Somut 4. Sayfa ışığında yeni feminizmin Türkiye’ye gelişi ve derginin akabinde yaşanan birtakım gelişmeler ele alınmıştır. Dünyada ve Türkiye’de kadının toplumsal, hukuki ve aile içinde ne tarz rollere ve haklara sahip olduğunun altı çizilmiştir. Mustafa Ağaoğlu’nun Şirin Tekeli’ye götürdüğü teklif sonucu bir çeviri ekibi olarak işe başlandı. Çeviri ekibi, Yazko Somut dergisinin 4. Sayfa’sının kendilerine verilmesiyle kadınlar için bir iletişim mecrası olma vazifesini üstlendi. Bu noktada 4.Sayfa’nın ne tarz içeriklere sahip olduğu, hangi yazarların ne sıklıkla yazı yayınladığı, okuyucuların katkıları ve aldığı çeşitli geri dönüşlerden bahsedilmiştir. 4. Sayfa’nın sonlarına doğru başlatılan kampanyalar ve kurulan çeşitli oluşumlardan da bahsedilmiş, hangi yapılanmalara vesile olduğu açıklanmıştır.