İhtiyati tedbir kararları bakımından Türk mahkemelerinin milletlerarası yetkisi

Abstract

Uzun süren yargılama süreçleri sebebiyle yargılamanın sonu beklendiği takdirde hak sahibinin hakkına ulaşması zorlaşabilmekte veya imkânsız hale gelebilmektedir. Bu durumda hak sahibi, geçici hukuki tedbirlere ihtiyaç duyar. Bu bakımdan geçici hukuki tedbirlerden biri olan ihtiyati tedbir, hukuk güvenliğinin tesisi için büyük önem arz etmektedir. Bu çalışmada, yabancı unsurlu uyuşmazlıklarda ihtiyati tedbir kararları bakımından Türk mahkemelerinin milletlerarası yetkisini incelenmektedir. Çalışma kapsamında özellikle Türk mahkemelerinin esas hakkında yetkisinin olmadığı veya yargılamanın yabancı bir mahkemede görülmekte olduğu durumlarda Türk mahkemelerinden ihtiyati tedbir talep edilememesi sorunu ele alınmaktadır. Ayrıca tahkim yargılamalarında tahkim yerinin Türkiye dışında olduğu ve Milletlerarası Tahkim Kanunun uygulanmasına taraflar veya hakem kurulunca karar verilmediği durumlarda Türk mahkemelerinden ihtiyati tedbir talep edilip edilemeyeceği hususu tartışılmıştır. Due to the protracted nature of judicial proceedings, the enforcement of claimant’s substantive rights may become significantly hindered or rendered impossible if relief is postponed until a final judgment is rendered. In such circumstances, the claimant may request interim measures to preserve the status quo or prevent irreparable harm. Within this framework, interim measures constitute a vital mechanism to safeguard legal rights and ensure the effective administration of justice. Within the scope of this thesis, the international jurisdiction of Turkish courts with respect to interim measures in disputes involving a foreign element shall be examined. This thesis specifically addresses the problem of whether interim measures can be requested from Turkish courts when they lack jurisdiction over the merits of the case or when the main proceedings are already pending before a foreign court. Furthermore, this thesis discusses whether Turkish courts may have jurisdiction over interim injunctions in arbitration proceedings where the seat of arbitration is outside Türkiye and the International Arbitration Law has not been made applicable by the parties or the arbitral tribunal.