Kopenhag okulu ve güvenlikleştirme teorisi

Abstract

1990’larda hızla gelişen Kopenhag Okulu, Soğuk Savaş’ın bitimiyle birlikte değişmeye başlayan güvenlik anlayışına önemli katkılarda bulunmuştur. Okulun yazına en önemli katkılarından olan güvenlikleştirme teorisi, hem ülkemizde hem de dünyada uluslararası ilişkiler ve siyaset bilimi çalışmalarında sıklıkla kullanılmaktadır. Buna rağmen, Türkçe akademik yazınında özel olarak güvenlikleştirme teorisini analiz eden çalışmaların eksikliği gözlemlenmiştir. Bu çalışma, güvenlikleştirme teorisi üzerine Türkçe akademik yazınına katkıda bulunmak amacıyla hazırlanmıştır ve yöntem olarak sözkonusu literatürün temel ve eleştirel çalışmalarının kapsamlı ve sistematik bir taramasını yapmaktadır. Çalışmada ilk olarak, güvenlik kavramının tanımı üzerine tartışmalar ele alınmış; gelenekselci ve yeni güvenlik çalışmalarının yaklaşımları arasındaki farklılıklar ortaya koyulmuştur. İkinci olarak, Kopenhag Okulu’nun güvenlik çalışmalarına olan katkılarından sektörel güvenlik yaklaşımı ile bölgesel güvenlik kompleksi teorisi açıklanmıştır. Üçüncü olarak, güvenlikleştirme teorisi ve öğeleri detaylı şekilde incelenmiş; güvenlikleştirme analizinin nasıl yapılabileceğine ve Kopenhag Okulu’nun normatif duruşuna odaklanılmıştır. Son olarak, Kopenhag Okulu güvenlikleştirme teorisi üzerine devam eden tartışmalar ele alınmış; yetersiz analiz edilen bağlam ve hedef kitle ile aşırı vurgu yapılan söz-edim konuları üzerinde durulmuştur. Kopenhag Okulu’nun geliştirdiği kavram ve yaklaşımları temel metinlerden faydalanarak analiz eden bu çalışmaya göre, güvenlikleştirme teorisi, güvenliğe olan inşaacı yaklaşımı ile geleneksel güvenlik yaklaşımlarından; güvenliği negatif bir kavram olarak görmesi ve devleti güvenlik çalışmalarının temel (ancak tek olmayan) öğesi olarak görmesi bakımından da diğer eleştirel güvenlik çalışmalarından ayrılmaktadır. Çalışma, okulun güvenlik kavramına inşaacı yaklaşımlar arasında önemli bir yere sahip olduğu ve güncel uluslararası güvenlik konularının analizinde kullanışlı bir çerçeve sağladığı sonucuna varmaktadır.