Humanities and Letters

Permanent URI for this communityhttps://hdl.handle.net/11693/115634

Browse

Browsing Humanities and Letters by Subject "Acayib ü garayib"

Filter results by typing the first few letters
Now showing 1 - 1 of 1
  • Thumbnail Image
    ItemOpen Access
    Evliya Çelebi Seyahatname’sinde garâ’ib bir anlatı: Hz. Ali kayası efsaneleri
    (Geleneksel Yayıncılık, 2011) Özay, Y.
    Evliya Çelebi, Seyahatname’de kimi başlıkları aynı kavramlarla yineleyerek okurun dikkatini özellikle bazı anlatı türlerine çekmektedir. Bu kategorilerden biri edebî zevkin ve hayal gücünün sınırlarını zorlayan acayib ü garayib yani “acayiplikler/olağanüstülükler ve gariplikler”dir. Bu tür anlatılar, seyahat edebiyatı geleneğinde uzun süre dirençli bir biçimde önemlerini ve işlevlerini korumuşlardır. Evliya Çelebi de yapıtında bu anlatılara yer vererek aslında bir geleneği sürdürmektedir. Ne var ki, özelde “acayip ve garip” anlatılarına genelde Seyahatname’ye gerçeklik ve inanılırlık açısından yaklaşma eğilimi, bu anlatı dünyasının hem edebî özelliklerini hem de kültürel işlevini gözden kaçırmamıza sebep olmaktadır. Oysa bu anlatılara, anlatıldığı zamanın ve bağlamın epistemolojik standartlarıyla yaklaşıp metne sadık kalarak yakın okuma yapmak, hem hikâye anlatıcısı Evliya’nın hem de okurunun/dinleyicisinin dünyasını önyargısız ve varsayımlardan uzak anlamamızı sağlayacaktır. Bu çalışmada, Evliya Çelebi’nin, Seyahatname’nin IV. cildinde “Ve mine’l-garâ’ib sun‘‑ı İlâh vâcibü’s-seyr” başlığı altında anlattığı Hz. Ali Kayası’na ilişkin efsaneler yukarıdaki tartışmalar ışığında sözlü kültür metinleri olarak analiz edilecektir