Borçlanma aracı sahiplerinin hukuken korunması

Abstract

Bu çalışma, Türk hukukunda borçlanma aracı sahiplerini korumaya özgülenen veya borçlanma aracı sahiplerinin korunması bakımından önem arz eden hukuki mekanizmaları incelemiştir. Tezde, borçlanma araçlarına ilişkin terim sorununa dikkat çekilerek kavramın kapsamı belirlenmekte ve borçlanma araçlarının hukuki ve ekonomik niteliği ortaya konulmaktadır. Borçlanma araçları bağlamında ihraççı ile borçlanma aracı sahipleri arasında meydana gelen borç ilişkisinin temelinde TBK m. 18 kapsamında bir soyut borç tanıması bulunmaktadır. Borçlanma araçlarının en temel ihraççısı anonim şirket olup yetkili organın alacağı karar üzere ihraç limiti ve ihraç tavanı kapsamında gerekli işlemlerin yapılmasıyla ihraç süreci tamamlanmaktadır. Borçlanma aracı sahiplerinin korunmasına hizmet eden mekanizmalar, esasen riskin ayarlanması suretiyle risk getiri dengesinin istenen düzeye getirilmesinin araçlarıdır. Bu şekliyle yaklaşıldığında borçlanma aracı sahiplerini koruyan hukuki kurumları sözleşmesel olan ve olmayan şeklinde iki grup altında incelemek mümkündür. Borçlanma aracı sahiplerinin belirli konularda kolektif karar almasına hizmet eden BASK ve kolektif temsiline hizmet eden BAST sözleşmesel olmayan koruma mekanizmalarından olup çalışmada ayrıntılı olarak incelenmiştir. SPKn m. 31/B ve TYS Tebliği, borçlanma araçlarından doğan yükümlülüklerin tam ve zamanında yerine getirilmesini temin etmek amacıyla özgün bir teminat sistemi öngörmektedir. Üçüncü kişi yararına sözleşme niteliğinde olan TYS kapsamında teminata konu unsurların teminat yöneticisine sağlanması ile ortaya çıkan reel teminat yapısı trust olarak değerlendirilebilmektedir. Bunun yanı sıra borçlanma aracı sahiplerinin karşılaştığı risklerin farklılaştırılmasına ve kurumsal yönetime katılmasına olanak sağlayan taahhütler ve diğer sözleşmesel nitelikteki koruma mekanizmaları da mercek altına alınmıştır. This study examines the legal mechanisms which are significant for the protection of debt instrument holders under Turkish law. In this thesis, the terminology problem regarding debt instruments, and the legal and economic nature of debt instruments is revealed. The fundamental basis of the debt relationship that arises between the issuer and the holders of debt instruments is an abstract acknowledgement of debt. Joint-stock company is the primary issuer of debt instruments, and the issuance process is completed with the necessary procedures being carried out within the issue limit and the issue ceiling based on the decision to be taken by the competent body. The mechanisms serving to protect debt instrument holders are essentially the tools for bringing the risk-return balance to the desired level by adjusting the risk. Approached in this way, the legal institutions protecting debt instrument holders can be examined in two groups: contractual and non-contractual. BASK, which serves as the collective decision-making mechanism of debt instrument holders on certain matters, and BAST, which serves as their collective representative, are non-contractual protection mechanisms that have been examined in detail in the study. Article 31/B of the Capital Market Law foresee a unique collateral system to ensure the full and timely fulfillment of obligations arising from debt instruments. The real collateral structure that emerges through providing the subjects of collateral to the collateral manager within the scope of the Collateral Management Contract, which is a contract for the benefit of third party, can be considered as a trust. In addition, covenants and other contractual protections that allow for the differentiation of risks have also been scrutinized.