Türkiye-NATO ittifakının tarihsel boyutu

Abstract

İttifakların tarihsel boyutunu ders çıkarma/öğrenme kavramı ile ele alan kuramdan hareketle, bu çalışmada Türkiye’nin Batı’da oluşturulmuş siyasal ve güvenlik sistemlerine kurumsal ve hukuki olarak katılım sorunsalının tarihçesi incelenecektir. Bu boyutun açılımı bizi 19. yüzyıldan itibaren uluslararası sisteme uyum sağlama siyasetine geri götürmektedir. Dolayısıyla, konuya sistem açısından bakınca “niçin NATO?” sorusunu tarihsel boyutta konumlandırmak daha geniş bir bakış açısı sağlayabilir. Çalışmanın amacı, Türkiye’nin NATO üyeliğini klasik “Sovyet tehdidi”, “Batılılaşma” ve “ideolojik savaş” kategorilerinin ötesine taşımaktır. Dünya konjonktürüne uyum sağlamak ve uluslararası sistemde kendine yer edinerek yalnız kalmamak Türkiye’de devlet geleneği olagelmiştir. Sonuçta bu siyaset ancak 20. yüzyılın ortasında NATO ittifakıyla somutlaşacaktır. This study offers a historical perspective on Turkey’s consistent policies to become a member of western political and security systems, both institutionally and legally, by utilizing the learning theory concept. Drawing lessons from the past as well as Turkey’s quest to place itself within the international system, takes the subject back to the 19th century. Consequently, when approached as a matter of belonging to a system from a historical perspective, a broader picture may shed new light on the question, “why NATO?” Another aim of the paper is to carry Turkey’s NATO membership beyond the confines of “Soviet threat”, “westernization”, and “ideological warfare” categories. It has been a consistent policy in Turkey to adapt to the world conjuncture/systems and eschew isolation. That this quest was fulfilled in mid 20th century by membership in NATO points to a long but consistent journey.