Divan edebiyatında aşk, kadın kahramanlar ve kıyafet değiştirme motifi

Abstract

Şairin öz yaşam öyküsü ile paralelleşenler olsun veya olmasın, kadının toplumsal alanda tabu olması karşısında gazellerdeki homoerotik ton toplumsal kabul görmüştür. Buna karşılık divanlardaki gazellerde bulamadığımız kadın, aşk mesnevilerinde karşımıza çıkar. Konusu başka bir kahramanın aşk hikâyesi, yani şairin “ben”inden soyutlanmış bir aşk hikâyesi olan aşk mesnevilerinde kadının / kadın sevgilinin açıkça yer aldığını görürüz. Kıyafet değiştirme, kadın kahramanın önüne çıkan toplumsal engelleri aşmada başvurduğu önemli bir motiftir. Başka bir ifade ile kadın doğada arslan öldürüp, düşmanlarla savaşacak denli güçlü olmakla birlikte, toplumsal alanda gücünü göstermek için kıyafet değiştirmek zorundadır.

Even though taboos on women in social life are known to have existed, an erotic depiction of women ghazels has received a social acceptance. A different type of woman, however, appears before us in romance epics (romance mesnevis). The hero of romance mesnevis is an entity other than the poet, the story of the mesnevi is the story separate from the life and ego of the poet. In romance mesnevis, it is clear that the object of love is a female beloved, a woman. Disguise is a significant motif in these romances, the heroine changes her appearance in order to evade social restrictions. In other words, the women of these romances may be so strong as to kill lions and fight the enemy but she has to change appearance and thus disguise herself in order to show her power in public.