Kurumsal yönetim bakımından şirketler topluluğunda piramit yapılanma ve buna bağlanan hukuki sonuçlar

Abstract

Şirketler topluluğunun özel bir görünüm biçimi olan piramit yapılanma, hakim teşebbüsün doğrudan ve dolaylı hakimiyet ile yarattığı bir hakimiyet zinciri olarak tanımlanabilir. Söz konusu yapılanma sayesinde hakim teşebbüs, özellikle alt basamaklarda yer alan şirketlere düşük sermaye miktarı koymakla birlikte, sermaye payından bağımsız bir yönetim gücü elde edebilmektedir. Böylece hakim teşebbüs bakımından malvarlıksal haklarla yönetim haklarının birbirinden ayrıldığı bir yapı ortaya çıkmaktadır. Bu durum bağlı şirket pay sahipleri, alacaklıları ve genel anlamda kurumsal yönetim anlayışı açısından olumsuz sonuçlar doğurabilmektedir. Piramit yapılanma bir topluluk yapılanması olduğu için topluluk hükümlerine tabi iken, özellikle dolaylı hakimiyetle ortaya çıkan kurumsal yönetim sorunları bakımından özel olarak incelenmelidir. Bu çalışmada, topluluk yapılanmasının özel bir hali olan piramit yapılanma kavramı açıklandıktan sonra, bu kavramın benzer kavramlarla karşılaştırılması ve piramit yapılanmaların olumlu ve olumsuz yönleri incelenmiştir. Çalışmanın ilerleyen kısımlarında, piramit içinde yer alan halka açık şirketlerin özellik arz eden noktaları üzerinde durulmuş; kurumsal yönetim bakımından piramit yapılanmaların sebep olduğu sorunlara yine kurumsal yönetim bakış açısıyla çözüm önerileri getirilmiştir.

The pyramidal ownership structure, a special form of the group companies, can be defined as a chain of control created by controlling company with direct and indirect control over its subsidiaries. Through this structure, although the controlling company contributes a lower share capital amount especially to the subsidiaries at the lower tiers of the pyramid, it could obtain a greater controlling power independent of the amount of its capital share. Thus, the cash flow rights and the controlling rights of the controlling company are being seperated from each other. This seperation may have negative consequences for the shareholders and the creditors of the subsidiaries and in the general sense corporate governance. While pyramid structures are subject to the group companies provisions, it should be examined specifically in terms of corporate governance problems that arise with its indirect control over its subsidiaries. In this study, after the explanation of the concept of pyramid structures, comparision of the pyramids to the similar concepts and the positive and negative aspects of pyramid structures have been examined. In the later parts of the study, the characteristic points of the listed companies in a pyramid structures have been emphasized; corporate governance based solutions have been stated to the corporate governance problems caused by pyramid structures.