İpoteğin alacağa bağlılığı

Abstract

İpotek hakkı, alacağa bağlı (fer’i) bir haktır. İpoteğin kuruluşu aşamasında zayıf olan bu bağlılık, söz konusu hakkın varlığı, kapsamı, devri ve sona ermesi açılarından mutlak bir şekilde etkisini hissettirir. Öyle ki; alacağın herhangi bir sebeple hiç doğmaması veya geçersiz olması durumunda, onu teminat altına alan ipoteğin maddî anlamda var olması mümkün değildir. Var olan bir ipoteğin kapsamı da alacağın tutarına göre belirlenir. İpotekli alacaklı, rehnin paraya çevrilmesinden ancak alacaklı olduğu tutarı elde edebilir. Öte yandan, alacağın devri, ipoteğin de kendiliğinden devralana geçişi sonucunu doğurur. Bu geçiş, alacağın kısmen devri veya aynı ipotekle teminat altına alınan birden çok alacaktan birinin devri gibi haller ve tapu siciline güvenin korunması açısından bazı özellikler arz eder. Nihayet, alacağın herhangi bir sebeple sona ermesi, ipotek hakkını da maddî anlamda sona erdirir. Bu çalışmanın konusu, ipotek hakkının alacağa bağlılığının, özellikle uygulamada hakkın bu özelliğiyle ilgili olarak ortaya çıkan sorunlar çerçevesinde incelenmesidir. Right of mortgage is an accessory right to a claim. Although such dependence may be considered as weak at the establishment of mortgage, it becomes obvious as regards the existence, the scope, the transfer of the right and where the right ceases. In this regard, the right of mortgage cannot exist in the non-existence of the claim or if the latter is invalid for any reason. The scope of the mortgage is also determined according to the amount of the claim. When the mortgage is realized, the creditor can only obtain the amount he has credited. Further, transfer of the claim results with automatic transfer of the mortgage to the transferee. Such a transition carries special features with itself in certain cases, including partial transfer of the claim or transfer of one of the claims secured by the same mortgage and protection of public faith in land register. Where the claim ceases to exist, the right of mortgage also ceases to exist substantially. This paper aims to analyze the right of mortgage as an accessory right with regard to the problems in practice.