Taleplerin yarışması

Abstract

Hukuk normları belli soyut olguları belli soyut hukuki sonuçlara bağlar. Normların içerdiği olgular, bunlarla düzenlenen hayat olaylarının tipik özellikleri dikkate alınarak genel ve soyut şekilde düzenlendiği için, bazı durumlarda, aynı hayat olayı nedeniyle birden fazla normun uygulama şartlarını oluşturan olgular sağlanabilir. Böyle durumlarda bu normların nasıl uygulanacağının belirlenmesi gerekir ve bir yarışma sorunu ortaya çıkar. Eğer normların arasından bunlardan birinin münhasıran uygulanmasını gerektiren bir öncelik ilişkisi yoksa, bunlar yan yana uygulanabilir. Bunlara bağlanmış olan hukuki sonuç bir talep hakkının doğmasıysa, bu talepler aynı ekonomik amaca yönelikse ve hak sahibinin hukuki konumu bunların arasından yalnızca birini seçip ileri sürmekle sınırlandırılmamışsa, aynı alacaklı, aynı borçluya karşı, aynı amaca yönelik birden fazla talebe sahiptir. Bu durumlar “taleplerin yarışması” kavramıyla ifade edilmektedir. Bu kavram, birden fazla normun uygulanma şartlarının sağlanmasından kaynaklanan yarışma sorunlarının olası çözümlerinden birini anlatmaktadır. Taleplerin yarışması hem maddi hukukta hem de medeni usul hukukunda birçok soruna yol açmaktadır. Ana hatlarıyla bu sorunlar; taleplerin yarışmasının konusuna, varlık şartlarına ve sonuçlarına ilişkindir. Bu çalışma, anılan sorunları ve bunlarla ilgili tartışmaları açıklamayı ve çözüme ulaştırmayı amaçlamaktadır. Konuyla ilgili yeknesak bir terminoloji oluşturulması ve 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun 60. maddesinde taleplerin yarışmasıyla ilgili olarak öngörülen hükmün uygulama alanının ve sonuçlarının ortaya koyulması da bu amaca dahildir. Legal norms attach certain abstract facts to certain abstract legal consequences. Since the facts contained in the norms are regulated in a general and abstract manner by considering the typical characteristics of the life events regulated by them, in some cases, the same life event may fulfill the conditions of application of more than one norm. In such cases, it is necessary to determine how these norms are to be applied and a problem of concurrence arises. If there is no priority relationship among the norms that require the exclusive application of a particular norm, these norms may be applied side by side. If the legal result attached to them is the emergence of a right to claim, if these claims are directed towards the same economic purpose, and if the legal position of the right holder is not limited to selecting and asserting only one of them, then the same creditor has more than one claim directed towards the same purpose against the same debtor. These cases are expressed with the term “concurrence of claims”. This term describes one of the possible solutions to the problems of concurrence arising from the fulfillment of conditions of application of more than one norm. Concurrence of claims causes many problems both in substantive law and in civil procedural law. Mainly, these problems are related to the subject matter, conditions of existence and consequences of concurrence of claims. This study aims to explain these problems and the related discussions thereof and to provide solutions to them. It also aims to establish a uniform terminology on the matter, and to clarify the scope of application and consequences of the provision stipulated in Article 60 of the Turkish Code of Obligations No. 6098, which is related to competition of claims.