Edebiyatın müzikleştirilmesinde medyalararası yaklaşımlar

Abstract

Bu tez, medyalararasılık teorilerini ve yaklaşımlarını kullanarak, Batı’da ve Türkiye’de edebiyatın müzikleştirilmesinin nasıl gerçekleştiğini karşılaştırmalı bir biçimde incelemektedir. Tezin ilk bölümü medyalararasılık kavramlarına, teorilerine, tipolojilerine ve yaklaşımlarına değinmektedir. Daha sonraki iki bölümde, medyalararasılık tartışmaları bağlamında, Batı’da ve Türk edebiyatında edebiyatın müziğe aktarımının karşılaştırılmalı olarak incelemesi yapılmıştır. “Edebiyatta müzik” yaklaşımlarındaki eksikliğin edebiyatın müziğe aktarımı durumunda açıklamakta eksik kaldığı durumlar üzerinde durulmuştur. Batı’da bu durum incelenirken Paul Gallico’nun The Snow Goose adlı eserinden bölümler sunularak, bu eseri müziğe aktaran Camel’in eseri nasıl kullandığı, edebiyatın müziğe nasıl aktarıldığı ve aktarım sırasında çıkan sorunlara değinilmiştir. Yine bu bağlamda Dalton Trumbo’nun Johnny Got His Gun eserinden esinlenen Metallica grubunun One şarkısı incelenmiştir. Türk edebiyatına odaklanan üçüncü bölümde özellikle şiir türündeki edebi eserlerin müziğe aktarım süreçlerinde ortaya çıkan yatay genişleme problemi ve bunun çözümü üzerinde durulmuştur. Bu aktarıma örnek olarak Nazım Hikmet Ran, Can Yücel, Sabahattin Ali, Orhan Veli Kanık, Ataol Behramoğlu, Atilla İlhan, Murathan Mungan ve Bedri Rahmi Eyüboğlu gibi Türk edebiyatının önde gelen isimlerinden faydalanılmıştır. Türk edebiyatının müzikleştirilmesi medyalararasılık yaklaşımlarıyla birlikte çalışıldığında daha önce dikkat çekmeyen problemlerle karşılaşmak mümkün olduğu için bu tez ortaya çıkan sorunlara çözüm önerileri ve yeni metodolojik yaklaşımlar sunmaktadır. Batı kanon edebiyatı ve klasik Batı müziği merkezli medyalararasılık çalışmalarının Türk edebiyatı ve Anadolu rock, Anadolu pop gibi yeni bir alanda uygulanabilirliği sorgulanmıştır.

This thesis comparatively examines how the musicalization of literature occurs in the West and Turkey by using intermediality theories and approaches. The first chapter of the thesis addresses the concepts, theories, typologies, and methods of intermediality. In the following two chapters, a comparative analysis of the musicalization of fiction in Western and Turkish literature is made in the context of intermediality discussions. The lack of "Music in Literature" approaches has been discussed in the case of the transfer of literature to music. While examining this situation in the West, sections from Paul Gallico's The Snow Goose were presented, and how Camel, who transferred this work to music, used the work, how the literature was transferred to music, and the problems that occurred during the transmission were mentioned. In this context, Metallica’s song named One, which was inspired by Dalton Trumbo’s Johnny Got His Gun, was examined. In the third chapter, which focuses on Turkish literature, the horizontal expansion problem that arises in the transfer process of literary works in the genre of poetry to music and its solutions are emphasized. As an example of this transfer, prominent names of Turkish literature such as Nazım Hikmet Ran, Can Yücel, Sabahattin Ali, Orhan Veli Kanık, Ataol Behramoğlu, Atilla İlhan, Murathan Mungan, and Bedri Rahmi Eyüboğlu were used. When the musicalization of Turkish literature is studied through intermediality approaches, it is possible to encounter problems that did not attract enough attention before; therefore, this thesis offers solutions to emerging issues and new methodological approaches. Thus, the applicability of intermediality studies centered on Western canon literature and classical Western music in new fields such as Turkish literature, Anatolian rock, and Anatolian pop has been questioned.