Martin Hartmann ve şarkiyat çalışmaları

Abstract

19. yüzyılda, sömürgecilik faaliyetleri sonucunda dünyada söz sahibi ülkeler olarak öne çıkan İngiltere ve Fransa’ya yetişmeye çalışan Almanya, Osmanlı İmparatorluğu’yla askeri, siyasi, ekonomik ve kültürel yönden ilişkilerini geliştirerek yarışa dahil olmaya çalışır. Bu dönemde Almanya’da hız kazanan şarkiyat çalışmaları neticesinde birçok araştırmacı Doğu’ya gelir. Bu şarkiyatçılardan biri olan Martin Hartmann, Kuzey Afrika’dan Çin’e kadar seyahatler yaparak bu bölgelerde yaşayan toplumların din, dil, edebiyat, tarih, coğrafya ve gelenekleri hakkında malzemeler toplayıp onlarca eser kaleme alır. Ortadoğu’nun siyasi yönden çalkantılı olduğu bir dönemde gelen Hartmann, siyasi hareketlerden de uzak kalmayarak Osmanlı egemenliğindeki Arapların bağımsızlık çabalarını teşvik eder. Türkoloji alanında da çalışmalar yapmış olan Hartmann, sabırsız ve aceleci kişiliğinin bir sonucu olarak zaman zaman önyargılı değerlendirmelerde bulunur.