Türkiye'de enerji sektörüne ilişkin 10 temel soru

Abstract

Her geçen yıl ekonomisi büyüme eğilimi gösteren ve enerji ihtiyacı hızla artan Türkiye için 2000'li yıllar, enerji sektöründe köklü değişikliklerin başlangıcı olmuş; bu bağlamda elektrik, doğal gaz ve petrol piyasalarını serbestleşme ve rekabete açma çabaları başlayarak, yıllardır süren dikey bütünleşik yapıların ayrıştırılması gündeme gelmiştir. Piyasaların serbestleştirilmesinde büyük payı bulunan enerji talebi ve artan bu talebi karşılamada kamu yatırımlarının yetersiz kalması sonucu; özel sektör yatırımlarının teşvik edilmesi, yabancı sermaye girişinin artırılması, yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanılmaya başlanması, birincil enerji kaynaklarında kaynak çeşitliliğinin sağlanması, enerji verimliliğinin hayata geçirilmesi gibi bazı düzenlemeler yapılarak enerji politikasında da birtakım köklü değişim ve gelişmeler yaşanmıştır. Ancak kısa bir sürede gerçekleşen tüm bu gelişmeler sonucu, piyasaların işleyişinde bazı ekonomik ve\veya hukuki sorunların doğması da kaçınılmaz hale gelmiştir. "Enerjide dışa bağımlılık", "alternatif enerji kaynakları kullanımının etkin bir şekilde yaygınlaştırılamaması", "enerji sektörüne yatırımlarda devletin yetersizliği ve özel sektörün isteksizliği", "mevcut sözleşmeler", "elektrik piyasasındaki kayıp ve kaçak oranlarının fazla olması", "elektrik piyasasındaki fiyat politikası ve düzenlenmiş tarifeler", "özelleştirmelerin ve devirlerin tamamlanamaması", "akaryakıttan alınan aşırı katma değer ve özel tüketim vergileri", "akaryakıt kaçakçılığı" ve "çevre kirliliği" olmak üzere bu çalışmada, Türk enerji sektörünün işleyişinde ciddi aksaklıklar ve geleceğinde de belirsizlikler yaratan 10 temel sorun alanı incelenmektedir.