Türk yabancılar hukuku ve AİHM içtihadi doğrultusunda geri gönderme yasağı

Abstract

Bu çalışmanın amacı, Türk Yabancılar Hukuku ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi içtihadı doğrultusunda geri gönderme yasağının kapsamının belirlenmesidir. Geri gönderme yasağı, özellikle İkinci Dünya Savaşı sonrası dönemde, sayıları oldukça artan yerinden edilmiş kişilerin, en temel hakları olan yaşam ve özgürlük haklarını korumayı amaçlayan bir uluslararası teamül hukuku kuralıdır. Kaynağını 1951 Cenevre Sözleşmesinden alan geri gönderme yasağı, insan haklarıyla olan yakın ilişkisi sebebiyle Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi, Medeni ve Siyasi Haklar Sözleşmesi gibi birçok uluslararası sözleşmenin kapsamında değerlendirilmektedir. Geri gönderme yasağının uluslararası anlaşmalarla hüküm altına alınması, devletlerin bu yasağı iç hukuklarına aktarmalarını da sağlamıştır. Bu nedenle, özellikle 1951 Cenevre Sözleşmesinin ortaya koyduğu koruma, devletlerin iç hukukları açısından da benimsenmektedir. Türk Yabancılar Hukuku da, 1951 Cenevre Sözleşmesi ile getirilen bu yasağı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu ile ele almış, temel kural olarak benimsemiştir. Bu çalışmada Türk Yabancılar Hukuku ile 1951 Sözleşmesine ek olarak, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi, Medeni ve Siyasi Haklar Sözleşmesi ve bu Sözleşmelerin uygulayıcısı olan denetim organlarının geri gönderme yasağını uygularken çizdiği kapsamı ortaya konulmuş, bu doğrultuda, Türk Yabancılar Hukuku ile karşılaştırma yapılarak hem mevzuat, hem uygulama açısından benzer ve farklı yönler tespit edilmiştir.

The purpose of this study is to determine the scope of the principle of non-refoulement in accordance with Turkish Foreigners Law and the jurisprudance of European Court of Human Rights. The principle non-refoulement is a rule of international customary law, jus cogens, that aims to protect the rights which are the most fundamental rights of displaced people, especially in the post- World War Two Period. The principle of nonrefoulement originating from the 1951 Geneva Convention is considered within the scope of many international treaties such as the European Convention on Human Rights and International Covenant on Civil and Political Rights, due to its close connection between human rights. The principle of non-refoulement which is regulated by international treaties is adopted in to the national law of the states. Particularly, wording of the protection provided by the 1951 Geneva Convention is adopted in national laws. Turkish Foreigners Law has taken this principle regulated brought by the 1951 Geneva Convention adopted as a fundamental rule in its detail in the Law on Foreigners and International Protection. In this study, in addition to the Turkish Foreigners Law and the 1951 Convention, the scope of the European Convention on Human Rights, the Convention on Civil and Political Rights and the supervisory bodies implementation of these Conventions, as well as the scope covered by the prohibition of refoulement, have been similar and different directions have been determined in terms of application.