Sözlü formül kuramı ışığında Dede Korkut Kitabı'na bakış

Bu makalede, Dede Korkut anlatılarına yönelik incelemelerde, yazılı kültürel yaklaşımların etkisinde oluşan “metin odaklı” tutumun terk edilerek, bunun yerine, sözlü kültürel üretime dayanan bu anlatıların “sözlü formül kuramı” bağlamında yeniden değerlendirilmesi önerisi getirilmektedir. Bu amaçla, bu çalışmada, Dede Korkut anlatılarının sözlü formüle dayalı kalıpsal doğası ele alınacak ve anlatıların sonunda yer alan “yom” bölümleri temel inceleme konusu yapılarak, anlatıların içerik bağlamının, ozanların söz konusu bölümleri söylerken gerçekleştirdikleri kalıp kullanımına yansıyıp yansımadığı ikincil bir soru olarak gündeme getirilecektir.

In this article, it is suggested that the “text-oriented” approach, which results from the tendencies of written culture, should be abandoned in the study of the Dede Korkut narratives, and that these narratives, which are dependent on oral cultural production, should be reconsidered within the context of the Oral-Formulaic Hypothesis. To this end, the study will take a general look at the oral-formulaic nature of the Dede Korkut narratives, but take as its main object of consideration the yom sections found at the end of these narratives. The aim of this will be to provide an answer to the secondary question of whether the thematic contexts of the narratives reflect on the oral poets’ usage of oral formulae in the recitation of these sections.