Halide Edib Adıvar'ın hikâyelerinde kadınlar

Abstract

Halide Edib Adıvar (1882-1964) hikâyelerinde kadınları ele alan ve onların toplumsal sorunlarını dile getirip tartışan bir yazardır. Halide Edib Adıvar’dan önce Tanzimat döneminde kadınları ele alan erkek yazarlar ve daha sonra gelen kadın yazarlar Fatma Aliye Hanım (1862-1936), Emine Semiye Hanım (1868-1944) ve Güzide Sabri Aygün (1883-1946) eserlerinde kadınların sorunlarını ele almıştır. Halide Edib Adıvar da gazete ve dergilere yazdığı yazılarda ve hikâyelerde kadın ile ilgili sorunları gündelik, siyasi ve toplumsal hayatın içinden gerçekçi bir dille ortaya koymuştur. Tezde temel olarak, Halide Edib Adıvar’ın hikâyelerinde kadın tiplerini ve kadın sorununu nasıl ele aldığı irdelenmiştir. Halide Edib Adıvar’ın kadın konusuna bakışını anlamak için gazete ve dergilerde yayımladığı düşünce yazıları da incelenmiştir. Harap Mabetler (1910), Dağa Çıkan Kurt (1922) ve Kubbede Kalan Hoş Sada (1974)’daki hikâyelerinde tarihsel süreçteki siyasal, toplumsal ve kültürel değişime göre kadının hikâyelerdeki dönüşümü irdelenmiştir. Bu nedenle, Halide Edib Adıvar’ın düşünce yazılarındaki kadın sorunu bağlamında dile getirdiği görüşleri hikâyelerindeki kadınlara yansıtıp yansıtmadığı sorgulanmış ve yazarın düşünceleri ile yazınsal metinleri arasındaki ilişki karşılaştırılmıştır. Halide Edib Adıvar hikâyelerinde kadınların rolleri modernleşmeyle ve siyasal koşullarla değişime uğramıştır. Çaresiz kadın tipinden, modernleşmeyle ve savaşla ikileme düşen ancak sonunda güçlü ve ideal olan kadının oluşumuna doğru bir yöneliş saptanmıştır.