Araçsal akla ve pozitivizme karşı çıkan bir feminist metodoloji

Abstract

Araçsal aklın bilimsel alandaki temel çıktısı olan pozitivizmin yansımaları, yalnızca nicel veri üretimi alanıyla sınırlı kalmayarak, ataerkilliğin de içinde yer aldığı anaakım dünya görüşünün güçlenip yerleşikleşmesinde etkili olmaktadır. Ataerkil yapıyı dönüştürerek, kadınların seslerinin hem bilim insanları olarak metin üretiminde, hem de üretilen metinlerin içindeki kadın temsillerinde yaygınlaştırılmasını talep eden feminist teorinin ve metodolojinin de, bu bağlamda pozitivizm ile arasına belli bir mesafe koyması gerekli görünmektedir. Bu çalışma, feminist metodolojinin geleneksel araştırma yöntemleri ile arasına mesafe koyabilme becerisini tartışmayı denemektedir. Feminizm; liberal, radikal, Marksist, kültürel, varoluşçu ve postmodern başlıklarıyla birbirinden ayrışmış alt dallara sahip olduğu için pozitivizm ve araçsal akıl kavramlarını genelleyerek tartışmak olası görünmemektedir. Bu metin, farklı feminist teorileri ve metodolojileri ayrımlarıyla ele aldıktan sonra, Dorothy Smith ve Sandra Harding’in, araçsal araştırma yöntemi, pozitivizm, araştırma öznesi ve nesnesi olarak kadının konumu gibi metodolojik konulara dair tezlerini ele almayı denemektedir. Çalışma, bu iki feminist yazarda varolan metodolojik eğilimlerin anaakım, pozitivist ve gelenekselci olmaktan uzak olduğunu; bu haliyle, araştırma tercihlerine dair bu muhalif duruşun yalnızca bilimsel yöntemin, araçsal akıldan arındırılmasına değil, kadınların özgürleşimlerine de katkıda bulunduğunu iddia etmektedir.

The reflections of positivism, the basic output in the scientific field of instrumental reasoning, are not confined to quantitative data production, but also influence the strengthening and establishment of the mainstream worldview in which patriarchy is included. It seems necessary for feminist theory and methodology, which transforms patriarchalism, to spread the voices of women both in the production of texts as scientists, and in the representations of women in the texts produced, to establish a certain distance from positivism. This study attempts to discuss the feminist methodology's ability to distance itself from traditional research methods. It is unlikely to discuss positivism and instrumental intellectual concepts in general, as feminism has different subtitles such as liberal, radical, Marxist, cultural, existentialist and postmodern. This text firstly deals with the distinctions between different feminist theories and methodologies, then attempts to address to the theses of Dorothy Smith and Sandra Harding about instrumental research methodology, positivism, and woman's position as research object and subject. The study suggests that the methodological tendencies in two feminisms are far from being mainstream, positivist and traditional and this opposition contributes not only to the cleansing of scientific method of instrumental reasoning but also to the liberation of women.