Hukuk muhakemeleri kanunu’na göre ortak yetkili mahkeme ile münhasır yetki sözleşmesiyle belirlenen mahkemenin yetkisinin niteliği

Abstract

Yetki kuralları, çekişmeli ve çekişmesiz yargıdaki bir dava veya işe, hangi yargı çevresindeki mahkeme yahut mahkemelerin bakacağını tespit eden kurallardır. Türk hukukunda yetki kurallarına ilişkin olarak pek çok özel düzenleme yer almakla birlikte, yetki konusundaki temel düzenlemenin 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu (HMK) olduğu şüphesizdir. HMK kapsamındaki kesin yetki kurallarına aykırılık, taraflarca her zaman ileri sürülebildiği gibi mahkeme tarafından da hüküm verilene kadar her zaman dikkate alınabilir. Oysaki kesin olmayan yetki kurallarına aykırılık hali sadece davalı tarafından ilk itiraz olarak ileri sürülebilir. Bu çalışmanın amacı HMK kapsamında yetki kurallarının ne şekilde düzenlendiğinden hareket ederek, tartışmalı bir nitelik arz eden ortak yetkili mahkeme ve münhasır yetki sözleşmesi ile belirlenen mahkemenin yetkisinin niteliğini tespit etmektir.