İdarenin taraf olduğu uyuşmazlıklarda alternatif uyuşmazlık çözüm yöntemi olarak arabuluculuk: karşılaştırmalı bir inceleme

Abstract

Alternatif uyuşmazlık çözüm yöntemlerinden biri olan arabuluculuğa, idarenin taraf olduğu uyuşmazlıklarda giderek daha fazla başvurulduğu görülmektedir. Tezin konusunu, idarenin tarafı olduğu uyuşmazlıklarda arabuluculuk yönteminin karşılaştırmalı hukuktaki deneyimlerden faydalanarak uygulanabilirliğinin incelenmesi oluşturmaktadır. Tezin amacı, bu konu doğrultusunda yöntemin olumlu ve olumsuz yönlerini açığa çıkarmak ve öneriler getirmektir. Tezin ilk bölümünde uygulamada sıklıkla başvurulan alternatif uyuşmazlık çözüm yöntemleri incelenecek olup, yöntemler idari yargılama hukukuna hakim ilkeler çerçevesinde değerlendirilecektir. İkinci bölümde, özel olarak arabuluculuk yöntemi açıklanacaktır. Tezin son bölümünde, idari uyuşmazlıkların çözümünde arabuluculuğu uygulayan Avrupa Birliği ülkelerinden, Kıta Avrupası hukuk sisteminde yer alan Almanya ve Fransa deneyimleri incelenmiştir. Fransa’da arabuluculuk açıkça İdari Yargı Kanunu’nda öngörülmüş olmasına rağmen Almanya’da öngörülmemiş, tıpkı ülkemizde olduğu gibi, ancak özel hukuk uyuşmazlıklarıyla sınırlanmamak üzere, genel bir kanunla düzenlenmiştir. Hukukumuzda idarenin yalnızca özel hukuk uyuşmazlıklarında arabuluculuğa başvurulacağı öngörülmekle birlikte, karşılaştırmalı hukuktaki örnekler incelendiğinde, arabuluculuğa elverişli idari uyuşmazlıklar olduğu da düşünülmektedir. Sonuç bölümünde bu kapsamda öneriler getirilecektir.

Mediation, as one of the alternative dispute resolution methods, is increasingly used in disputes in which the administration is a party. The subject of the thesis comprises the examination of the applicability of the mediation method in disputes in which the administration is a party utilizing the experiences in comparative law. This thesis aims to reveal the positive and negative aspects of the method and offer suggestions in the scope of this subject. In the first section of the thesis, alternative dispute resolution methods frequently used in practice will be examined and the methods will be evaluated within the framework of the principles governing the law of administrative proceedings; whereas in the second section the mediation method, in particular, will be expounded. Finally, in the concluding section, the experiences of Germany and France as European Union countries within the civil law system utilizing mediation in administrative dispute resolution will be analyzed. Whilst mediation is explicitly foreseen in the French Code of Administrative Justice, it is not foreseen in Germany and instead is regulated by a general law just as it is in our country despite not being limited to private law disputes. Although it is foreseen in our law that the administration can only turn to mediation in private law disputes, upon an examination of examples in comparative law it is also a that there are administrative disputes suitable for mediation. Suggestions will be made in this context in the conclusion.