Roma hukukunda alım-satım sözleşmesinde maldaki maddi ayıplar nedeniyle satıcının sorumluluğu

Abstract

Roma hukukunda alım-satım sözleşmesine konu olan malın ayıplı olması durumunda satıcının sorumlu tutulması ilk kez ius civile tarafından düzenlenmiştir. Söz konusu düzenlemeye göre, satıcının ayıplardan sorumlu tutulabilmesi için, alım-satım konusu malın mülkiyetinin devren kazanılması için kullanılan mancipatio ya da in iure cessio sırasında özel bir teminat verilmesi gerekirdi. Söz konusu teminatın mülkiyetin devir işlemleri sırasında verilmemesi ya da hiç verilmemesi durumunda satıcının sorumluluğu yoluna gidilemezdi. Bu düzenleme, satıcının stipulatio ile ayıplardan sorumlu olacağına ilişkin taahhüdünün geçerli olarak kabul edilmesiyle geliştirilmiş ve actio redhibitoria’nın kabul edilmesiyle son halini almıştır. Klasik hukuk dönemine rastlayan ve Aedilis Curulis tarafından yürürlüğe konan bu düzenlemeye göre, alıcı, alım-satım konusu köle ya da hayvanın ayıplı çıkması durumunda edimlerin iadesini 6 ay içinde actio redhibitoria ile talep edebileceği gibi, 1 yıl içinde alım-satım bedelinin indirilmesini de dava edebilirdi. Iustinianus döneminde ise, actio redhibitoria’nın, sadece köle ve hayvanlar için değil, alım-satım konusu olan tüm mallar için kullanilabileceğinin düzenlendiği görülmektedir.

In Roman law, as a subject matter of purchase and sale agreement, vendor’s being responsible for defective goods was first regulated by ius civile. According to this regulation, to make vendor be responsible for defects, collateral was supposed to be given during mancipatio or in iure cessio which are used for the acquisition of property of the related purchase and sale goods. In the case when the collateral in question was not given during the transfer process, the vendor would not be responsible for anything. This regulation was developed by the acceptance of vendor’s pledge concerning of his responsibility for the defects through stipulatio as valid, and it was completed by the acceptance of actio redhibitoria. In accordance with the regulation which was promulgated by Aedilis Curulis in the classical law period, in the condition where the subject matter of purchase and sale is a defective slave or an animal, customer could ask for the actions’ return by actio redhibitoria within six months, and he could also claim for the abatement of purchase and sale worth within a year. During Iustinianus period, it is seen that actio redhibitoria was regulated to be used not only for slaves and animals but also for any kind of goods.