Sözleşme dışı sorumluluk hukukunda otonom sistemler

Abstract

Yapay zekâ ve robotik bilimindeki gelişmeler otonom sistemlerin yaygınlaşmasını sağlamış; bu tür uygulamalar artık yalnızca bilimsel ya da endüstriyel aktivitelerin alanında olmaktan çıkıp bireylerin günlük hayatlarında da erişilebilir birer ürüne dönüşmüştür. En bilinen örnekleri otonom karayolu araçları ve hava araçları (drone’lar) olan otonom sistemler sağlıktan eğitime; tarımdan finansa kadar hemen her sektörde kendilerine varlık alanı bulabilmektedir. Zaman ve maliyet tasarrufu; insan iş gücüne olan ihtiyacın azalması ya da insanlar tarafından yapılamayacak olan işlerin yapılabilir hale gelmesi gibi pek çok fayda vaat eden otonom sistemler, aynı zamanda bireylerin haklarını ya da diğer menfaatlerini ihlal etme riski de barındırırlar. Bu sistemler, faaliyet göstermek için doğrudan bir insan kontrolüne ihtiyaç duymadıkları gibi, karar ve eylemleri de öngörülemezlik barındırır. Bu nedenle otonom sistemlerin neden oldukları zarardan sorumluluğun kime isnat edileceği sorusu hukukçuların ve kanun koyucuların gündemindedir. Bu çalışmada da otonom sistemlerin neden oldukları zararların sözleşme dışı sorumluluk hukuku uyarınca nasıl giderilebileceği ele alınacaktır. Developments in the field of artificial intelligence and robotics have enabled autonomous systems to become widespread. Autonomous systems are no longer just in the field of scientific or industrial activities; instead, they become available in the daily lives of individuals. Although the most well-known examples of these autonomous systems are autonomous road vehicles and aircraft, autonomous systems exist in almost every sector, from health to education, from agriculture to finance. Autonomous systems promise many benefits, such as saving time and money, reducing the need for human labour, and performing tasks that human beings can not perform. At the same time, they bear the risk of violating the rights and other interests of people. Autonomous systems do not operate under the direct of control of a human being; besides, their decisions and acts are unforeseeable to some extent. That is why it is on the agenda of lawyers and lawmakers to clarify who is liable for damages caused by autonomous systems. This study explores the attribution of extra-contractual liability for damages caused by autonomous systems.