Füze tehdidi ve NATO füze kalkanı: Türkiye açısından bir değerlendirme

Abstract

ABD ve NATO’nun son yıllarda üzerine önem ve öncelikle eğildiği füze savunma kalkanının temelinde, İran’ın nükleer silah edinme emellerinin doğrudan bir uzantısı olarak değerlendirilen İran’ın balistik füze envanterinden duyulan kaygılar ve tehdit algılamaları yatmaktadır. ABD’nin 2010 yılında gündeme getirdiği ve NATO ülkeleri nezdinde kabul gören EPAA (European Phased Adaptive Approach) adlı füze savunma yaklaşımı, Türkiye’nin füze tehdidi karşısındaki geleneksel yaklaşımlarıyla uyumlu olduğundan Ankara tarafından da benimsenmiş ve Türkiye EPAA için kritik önemde bir ülke konumuna yükselmiştir. Diğer taraftan, aslında ABD’nin tahsis ettiği askeri ve teknolojik kaynaklar üzerine inşa edilen EPAA yapılanmasında, NATO’nun Avrupalı müttefiklerinin katkıları ve olası bir çatışmanın seyri üzerindeki kontrolleri sınırlı düzeyde kaldığı gibi, EPAA’ya yönelik olarak önemli bazı teknolojik, operasyonel, takvimsel ve siyasi/stratejik belirsizlikler mevcuttur. Diğer taraftan, EPAA’nın ilerleyen safhalarında Türkiye’nin yeni bazı talep ve oldu-bittilerle karşı karşıya kalabileceği ihtimali göz ardı edilmemeli, bu olasılıkların Rusya ile ilişkiler ve Batı ile ilişkilerde ABD-Avrupa dengesinin gözetilmesi gibi farklı açılardan hesaba katılması gerekmektedir.