Sözleşmesel taleplerin uluslararası yatırım anlaşmaları çerçevesinde yatırım tahkimi önüne getirilmesi

Yabancı yatırımcı ile yatırımın gerçekleştirildiği ev sahibi devlet arasında akdedilen, yatırımcının kazanç elde etmek için yatırımın gerçekleştirileceği devlette para veya sermaye transferi taahhüdünde bulunmasını konu eden yabancı yatırım sözleşmeleri, günümüz uluslararası yatırım sisteminin önemli bir parçası haline gelmiştir. Bu sözleşmeler, petrol, doğal gaz, değerli madenler gibi belirli bir doğal kaynağın aranması veya çıkarılmasının yanı sıra havaalanı, köprü, otoyol, enerji santralleri gibi yapı ve tesislerin inşa edilmesini ya da işletilmesini de konu edinebilmektedir. Ev sahibi devlet ile yabancı yatırımcılar arasında imzalanan bu sözleşmeler, günümüz uluslararası yatırım uyuşmazlıklarının önemli bir kısmının dayanağını oluşturmaktadır. Kural olarak, bu sözleşmelerin ev sahibi devletler tarafından ihlal edilmesi, başlı başına iki veya çok taraflı yatırım antlaşmalarında öngörülen yatırımın korunmasına yönelik rejimlerinin uygulanmasına sebebiyet vermese de bazı istisnai hallerde uluslararası hukuk meselesi haline gelebilmektedir. Bu çalışmada ilk olarak yabancı yatırım sözleşmelerinin uluslararası yatırım antlaşmaları ve hakem kararları çerçevesindeki genel esasları incelenecek, ardından sözleşmelerden doğan taleplerin yatırım tahkimi önünde dermeyan edilmesine yönelik istisnai durumlardan şemsiye hükümler üzerinde durulacaktır.

Foreign investment contracts, which are concluded between the foreign investor and the host state to which the investment is made, and relate to the investor’s commitment to transfer money or capital in the state where the investment will be made with the purpose of earning a profit, has become an important part of today’s international investment environment. In addition to the exploration or extraction of a certain natural resources such as oil, natural gas and precious metal these contracts also deal with the construction or operation of structures and facilities such as airports, bridges, highways and power plants. These contracts signed between the host state and foreign investors form the basis of a significant part of today’s international investment disputes. As a principle, the breach of these contracts by the host stated does not itself lead to implementation of the investment protection regimes envisaged in bilateral or multilateral investment agreements, but in some exceptional cases it can become a matter of international law. This dissertation will firstly focuses on the essentials of foreign investment contracts within the framework of international investment treaties and arbitral awards, and then will handle the umbrella clauses that are exceptional cases for the making of claims arising from contracts before investment arbitration.