Efsaneden büyülü gerçekçiliğe

Abstract

Terim olarak ilk kez Alman romantiklerinden Novalis tarafından felsefe alanında kullanılan büyülü gerçekçilik daha sonra görsel sanatlarda ve edebî eserlerde de bir yaklaşım olarak görülmeye başlanmıştır. Günümüzde büyülü gerçekçiliğin ne olduğuna, edebî eserlere nasıl yansıdığına dair Türkçe olarak sınırlı sayıda kaynak bulunmaktadır. Bu kaynaklarda belirtildiği üzere büyülü gerçekçilik üzerine yapılan tanımlamalarda ve akımın bir ürünü olarak bahsedilen edebî eserlerde folklordan yararlanma ve olağanüstülük ön plana çıkmaktadır. Büyülü gerçekçiliğin ne olduğunu tam olarak anlayabilmek için onun gerçekçilik, fantastik ve gerçeküstücülükle olan sınırlarını belirlemek gerekmektedir. Bu doğrultuda büyülü gerçekçiliğin kaynaklarına ulaşmak amacıyla sözlü geleneğin ürünleri olan efsane, masal ve mitin incelenmesi önem kazanır. Ancak, çeşitli açıdan birbirine bağlı bu üç folklor ürününün bilimsel olarak kabul gören özelliklerinden yola çıkıldığında, efsane, gerçekliğini savunduğu olağanüstülük sayesinde masal ve mitin önüne geçer. Örneğin, efsanevî 15. yüzyıl Dede Korkut Oğuznamelerinin her yönüyle olmasa bile, barındırdığı büyülü-gerçekçi öğelerle bugün bu yaklaşımın ürünü sayılan edebî yapıtlara bir tür esin kaynağı olduğu düşünülebilir. Magical Realism, firstly used as a term in philosophy by one of the German romantics Novalis, later began to be seen as an approach in visual arts and literature. Currently there are only a few reference books in Turkish about what Magical Realism is and how it is reflected on literary works. As it is remarked in these books, the utilization of folklore and supernatural motifs are very obvious in the definitions of Magical Realism and in the works where its characteristics of magic realism are seen. For having a deeper understanding about the meaning of Magical Realism, the borders between Magical Realism, Realism, Fantastic and Surrealism should be defined. So that analyzing legends, fairy tales and myth, which are the products of oral tradition, becomes crucial for reaching to the roots of Magical Realism. However, when it is focused on the generally accepted features of these three folklore genres that are connected to each other in many ways, legend comes forward from others by claiming the reality of “supernatural”. For example, although a 15th century legendary text Dede Korkut Oğuznameleri cannot be completely regarded as a work of magic realism, it contains some elements of this movement. Thus, it may be considered as an inspiring source for the works of Magical Realism.