Browsing by Subject "Lonca Community"

Filter results by typing the first few letters
Now showing 1 - 1 of 1
  • Thumbnail Image
    ItemRestricted
    Ayakkabıcılık zanaatinin kuşaklar arasındaki dönüşümü: İmalattan tadilata
    (Bilkent University, 2020) Çelik, Simge; Korkmaz, Beril; Tarhan, Doruk; Sözen, Ahmet Kerem; Çelik, Yiğit
    Anadolu'da ayakkabı, dericilik ve zanaatkarlık konusunda tarih boyunca önemli bir merkez oldu. Göçebe olarak yaşamını sürdüren Türkler, Anadolu'ya kültürleri ile birlikte göç etti ve hayvancılık yapmayı sürdürdü. Zamanla edinilen tecrübe sayesinde önce dericilikte, daha sonra da ayakkabıcılıkta üretim kültürü gelişti. Anadolu Selçuklu Devleti'nde Ahi Teşkilatı tarafından yapılan zanaat kaynaklı üretim, Osmanlı Devleti'nde Lonca Teşkilatları tarafından devam ettirildi. Ustadan çırağa aktarılan bir kültür birikimi etrafında şekillenen ayakkabıcılık zanaatı, 1839 yılında ilan edilen Tanzimat Fermanı'na kadar küçük atölyelerde ve el üretimi ile icra edildi. Tanzimat döneminde açılan fabrikalar ile birlikte üretim çoğunlukla fabrikalarda yapıldı. Osmanlı Devleti'nin son dönemlerinden erken Cumhuriyet dönemine kadar fabrika ve atölyelerde; kısıtlı talep ve el üretimi ile yapılan ayakkabıcılık, 1950'li yıllarda ısmarlama usulünden çıkarak seri üretim ile yapılmaya başlandı. El üretimi ayakkabıya talebin olmaması ve elde üretim kültürünün yok olmasına ek olarak değişen tüketim anlayışı ile başa çıkamayan ayakkabı ustalarının bir kısmı, ayakkabı üretim atölyelerini kapatarak meslek hayatlarına büyük fabrikalarda devam etmek zorunda kaldı. Bazı atölye sahipleri ise yaptıkları işi dönüştürerek, ayakkabı üretmek yerine tamir etmek için atölyeler işletmeye başladı. Bir dönem sektörün demirbaşlarından olan atölyeler, sektördeki dönüşümle birlikte fabrika kaynaklı seri üretim ürünlerine hizmet etti. Hakan Özgü'nün sahibi olduğu Eskicim markasının ileri gelenlerinden olduğu tamirat sektörü, bugün seri üretim yapan markaların eksikliklerini kapat olsa da, ayakkabıcılık zanaatı, usta çırak ilişkisi ve üretim kültürü yok olmakla karşı karşıya kaldı. Çalışmada, Anadolu'da ayakkabıcılık kültürü Osmanlı Devleti'nden günümüze kadar incelenmiş ve kültürü oluşturan detaylarla birlikte, zanaattaki dönüşümde doğrudan ya da dolaylı olarak etkisi olan etmenler incelendi.