Browsing by Subject "Gezginci destancılar"

Now showing 1 - 1 of 1

Open Access
'Gezginci destancilik' mesleği ekseninde tür ve metin ilişkisinin problemleri üzerine
(Milli Folklor Dergisi, 2012) Akbulut, C. Y.
http://www.millifolklor.com 51 Halkbilimi disiplini içinde yapılan akademik çalışmalarda, “tür”ün ne ol - duğu ve türlerin nasıl tanımlanması gerektiği tartışmalarına sık tanık ol - maktayız. Bu disiplinde metinlerin “tür” vurgusunu öne çıkararak okun - maya çalışıldığı ve meseleye kuramsal bir çerçeveden yaklaşılmadığı takdirde ‘GEZGİNCİ DESTANCILIK’ MESLEĞİ EKSENİNDE TÜR VE METİN İLİŞKİSİNİN PROBLEMLERİ ÜZERİNE On the Problems of Text and Genre Relations in the Context of “Pedlar Epic-Seller” Profession Çağdaş Yusuf AKBULUT* ÖZ “Gezginci destancılık” tarifi ile adlandırdığımız geleneksel meslek, matbaanın yaygın bir biçimde kullanılır hâle gelmesinin sözlü kültür ürünlerinin yazıya aktarımını süratle mümkün kıldığı bir aşa - mada, âşıkların çeşitli konularda yazdıkları manzum destanlarını teksir kâğıtlarına bastırıp çoğalta - rak daha ziyade şehir merkezlerinde ve köylerde ücret karşılığında dağıtmalarını ve bu dağıtma/satma eylemi bağlamda icra ettikleri pratiklerini kapsamaktadır. Türkiye’de gezginci (seyyar) destancılık, Tanzimat döneminde taş baskısı tekniğinin kullanımı ile başlamış ve 1970’li yıllara kadar sadece bir asırlık gelenek oluşturmuştur. “Destan” türünün tek tip bir edebiyat alanını imlemiyor olması, gezgin - ci destancılığın sözlü, yazılı/matbu ve elektronik sözlü kültür ortamları içindeki dönüşüm süreçlerini açıkça takip edebilmemiz, destanların belirli bir hedefe dönük patronaj kaygılarıyla veya ısmarlama usulü ile de yazılabilmesi ve aynı zamanda söz konusu gezginci destancılığın bir performans etkinliği olarak karşımıza çıkıyor olması durumları, halk edebiyatının metin, tür ve bağlam gibi önemli tartış - ma konularını bu meslek üzerinden sorguya açabilmemiz bakımından bize bir zemin hazırlamaktadır. Bu makalede ilk olarak gezginci destancılık mesleği hakkında detaylı bilgiler verilerek öznel konumla - rı tespit edilecek ve sonrasında ortaya çıkan veriler üzerinden hareketle folklor literatürü içindeki tür ve metin ilişkisinin kuramsal sorunlarına odaklanılacaktır. Bu bahiste düşünce üretimlerinde türle - rin kendisinin değil, ancak soyut kavramlarının tanımlanabilir olduğu belirtilecek ve ayrıca folklorik ürünlerde özellikle bağlamın dikkate alınması gerekliliği örnekler ile tartışılacaktır.