1980 Darbesi sonrası değişen öğrenci profili: Ankara Üniversitesi örneği

Abstract

Bu çalışmada, 12 Eylül 1980 askerî darbesi döneminde üniversiteli gençlerin eğitim ve sosyal hayatının ne ölçüde etkilendiği, literatür taramasıyla ve mülakat yöntemleriyle belirlenmeye çalışılmıştır. Cumhuriyet döneminde kapsamlı bir dönüşüm geçiren Türk yükseköğretim sistemi; 1971 askerî muhtırası ve 1980 askerî darbesi nedeniyle özellikle öğrenci hareketleri, katılımcı yönetim, idari ve mali özerklik ve gerçek anlamda bilimsel özerklik açısından evrensel ilkelerden uzaklaşmaya başlamıştır. Öğrencilerin akademik bir ortamda çağdaş eğitim alması sosyal, kültürel ve bilimsel faaliyetlere özgürce katılması; getirilen düzenlemelerle sınırlandırılmıştır. Güvenlik odaklı yapılan düzenlemeler apolitik ve kısmen asosyal bir neslin ortaya çıkmasına yol açmıştır. Bu durum, esasında dönemin öğretim üyeleri ve öğrencilerince de eleştirilmiştir. Ancak hak arama yollarının büyük ölçüde kapalı olması dolayısıyla da bu kişiler, seslerini yeterince duyuramadıkları gibi bir kısmı da üniversitelerden uzaklaştırılmıştır. Türkiye 12 Eylül’ü bu anlamdaki etkilerinden 90’lı yıllardan itibaren yavaş yavaş kurtulmaya başlamışsa da evrensel anlamda akademik bir ortama ulaşıldığı tam olarak söylenemez.

This study tried to determine the extent to which the educational life and social life of young people were affected during the military coup that occurred on 12 September 1980, through literature review and interview methods. While the Turkish higher education system was going through a detailed change in the Republic period; due to the 1971 military memorandum and the 1980 military coup, student movements began to move away from universal principles, especially in terms of participatory governance, administrative and financial autonomy, and genuine scientific autonomy. University students’ opportunities to have modern education, join social, cultural, and scientific activities freely in an academic environment were restricted by new regulations. Security-oriented regulations have led to the emergence of an apoliticalized and partially asocial generation. In fact, this situation was criticized by the academics and students of the time. However, since ways of seeking rights were mostly prevented, these students could not raise their voices and even some of them were suspended from the universities. As of the ’90s, although Turkey has gradually begun to get rid of the effects of the 12 September, an appropriate academic environment could not be provided today.