İstanbul Ermeni toplumu bağlamında Surp Haç Tıbrevank Ermeni Lisesi

Abstract

Osmanlı İmparatorluğu ve Türkiye Cumhuriyeti için son derece önemli olan, Anadolu topraklarında yaşayan azınlıklar denildiği zaman üst sıralarda yer alan Ermeni halkı, 20. yüzyıl’da Osmanlı İmparatorluğunun dağılması ve Türkiye Cumhuriyeti’nin kurulmasıyla birlikte kendilerini belirsizlik içinde bulmuşlardır. Osmanlı İmparatorluğu gibi çok uluslu bir devlet sisteminden, tek uluslu bir sisteme geçilmesi Ermeni halkını ve okullarını derinden etkilemiştir. Bu bağlamda Surp Haç Tıbrevank Ermeni Lisesi oldukça önemlidir. 1678 Yılında Üsküdar’da kurulmuş olan bu okul, 1932 yılında eğitim hayatına son verse de 1950’li yıllarda Başepiskopos Karekin Haçaduryan tarafından yeniden açılmış ve 1953'te ruhban okulu olarak hizmet vermeye başlamıştır. Aynı yıllarda Anadolu’daki Ermeni okullarının kapatılması üzerine, Tıbrevank, yatılı düzende eğitim veren tek Ermeni lisesi olmuştur. Bu nedenle Surp Haç Tıbrevank Ermeni Lisesi’nin 20. yüzyıldaki yeri oldukça önemlidir. Bu çalışmada İstanbul’daki Ermeni okullarına, Surp Haç Tıbrevank Ermeni Lise’sinin kuruluşuna ve geçirdiği değişimlere, Hrant Dink gibi mezun verdiği isimlere ve okulun idari yapısına ve genel statüsüne yönelik araştırmalar yapılmıştır. The Armenian people, who are among the most significant minorities living in Anatolia, became enveloped in uncertainty with the disintegration of the Ottoman Empire and the establishment of the Republic of Turkey in the 20th century. The transition from a multi-ethnic state system like the Ottoman Empire to a mono-ethnic state profoundly impacted the Armenian community and its schools. In this context, the Surp Haç Tıbrevank Armenian High School is of great importance. This school, founded in Üsküdar in 1678, ceased its educational activities in 1932 but was reopened in the 1950s by Archbishop Karekin Haçaduryan, becoming a theological school in 1953. During the same period, with the closure of Armenian schools in Anatolia, Tıbrevank became the only Armenian boarding school, thus highlighting its significance in the 20th century. This study investigates Armenian schools in Istanbul, the foundation and transformations of the Surp Haç Tıbrevank Armenian High School, notable alumni such as Hrant Dink, and the school's administrative structure and overall status.