1935-1942 yılları arası erken cumhuriyet dönemi mimarisi: Fransız mimar Theodore Leveau’nun etkileri

Abstract

Altı yüz yıllık bir devletin yıkılışı sonrası temellerinden başlayarak yeni bir devlet kurma faaliyetleri içinde ortaya çıkan Cumhuriyet Dönemi Mimarisi, farklı anlayışları ve uygulamaları beraberinde getirmiştir. En başta, milliyetçilik hareketlerinin doğurduğu anlayışla Türk mimari tarihinden yararlanılıp klasik değerleri ortaya koyan eserler verilmiş, zamanla Batılı devletlerle her alanda eşit seviyeye ulaşma isteği ağır basmış ve dünyadaki yeni mimari gelişmelere ayak uydurulmaya çalışılmıştır. Savaşlar sırasında yakılan ve yıkılan şehirlerin yeniden yapılanması, yapılan yeniliklere ve devrimlere uygun yeni mimari eserlerin ortaya çıkarılması gibi hususlarda yurt dışından getirilen yabancı mimarlardan yararlanılmıştır. Bu amaçla 1935-1942 yılları arasında Türkiye’de bulunan ve özellikle başkent Ankara’nın kamu binalarının ve kamusal alanlarının tasarımında büyük katkıları olan yabancı mimarlardan biri de Fransız mimar Théodore Leveau’dur. Türkiye dışında çeşitli ülkelerde de ürünler veren Leveau’nun Türkiye’de yaptığı çalışmalar, yeni kurulan Türkiye Cumhuriyeti’nin başkenti Ankara’nın yapılanması bakımından önem arz etmektedir. Bu nedenle bu makalede, Cumhuriyet Dönemi Ankara’sının oluşmasında önemli işlere imza atmış ancak daha önce adı fazla duyulmamış ve hakkında fazla bilgi bulunmayan Fransız mimar Théodore Leveau üzerine yoğunlaşılacaktır.

The early Republican Period Architecture, which emerged after the collapse of a six-hundredyear-old state, brought along different perspectives and practices in pursuance of establishing a new Turkish state. Even though, at the first stage, the architectural works have revealed classical values due to the understanding created by the nationalist movement, this approach then over time has evolved into a desire to reach an equal level in every other field with Western states so as to adapt to the new architectural developments happening around the world. Therefore, the foreign architects were essential in matters such as the reconstruction of the cities that were burned down and destroyed during the catastrophic wars along with the creation of new buildings that were in alignment with the new innovations and modern revolutions. In the same vein, the French architect, Theodore Leveau, in the years between 1935-1942, has contributed a great deal in the design of public space in particular the capital of public buildings in Ankara. Leveau, who has also contributed architecturally in other countries outside of Turkey, was of great importance with regards to the structuring of Ankara, the capital of the newly founded Republic of Turkey. For this matter, this article will be focusing on the works of the French architect Théodore Leveau, who has carried out influential works in the formation of the Republican Period Ankara and whose name, interestingly, was not much heard as well. Consequently, this paper will be revealing an in-depth information of Leveau, his works, and his great impact.