Türkiye’nin 1980’li yıllarda hazır gıda sektörü ile tanışması ve 2000’li yıllara kadar olan süreçteki yeme kültürüne etkisi

Abstract

Bu makalede, Türkiye’de hazır gıda ürünlerinin 1980’lerden 2000’li yıllara kadar yaygınlaşma sürecini ve bu sürecin toplumsal ve kültürel etkilerini incelemektedir. Araştırma, küresel eğilimler, teknolojik gelişmeler ve sosyo-ekonomik değişimlerin etkisiyle dönüşen yeme-içme alışkanlıklarını ele almaktadır. İstatistiksel veriler analiz edilerek, hazır gıda tüketiminin yaygınlaştığı dönemler tespit edilmiş ve bu dönüşümün hangi sosyo-ekonomik gruplar tarafından yönlendirildiği incelenmiştir. Ayrıca, dünya genelinde yaygınlaşan hazır gıda ve fast food zincirlerinin Türkiye’deki geleneksel mutfak uygulamaları üzerindeki etkisi, kültürel yemek kimliğinin yeniden şekillenmesi bağlamında değerlendirilmiştir. Çalışma, hazır gıdaların Türkiye’nin farklı bölgelerinde kabul edilme oranlarındaki farklılıklara da odaklanarak, ülkenin zengin yöresel yemek kültürünün hazır gıda tüketimine nasıl yansıdığını irdelenmektedir. Tüketici tercihleri ve davranışlarındaki değişimlerin değerlendirilmesiyle, geleneksel yeme-içme pratiklerinin korunması, uyarlanması veya yerini yeni alışkanlıklara bırakma süreçleri ele alınmıştır. Bu bağlamda, çalışma, modernleşme ve kültürel koruma arasındaki gerilimi ortaya koyarak, küresel gıda trendleri ile Türkiye’nin özgün mutfak mirası arasındaki dinamik ilişkiye ışık tutmaktadır. This article examines the widespread adoption of ready-to-eat food products in Turkey from the 1980s to the 2000s and its social and cultural impacts. The study explores the transformation of eating habits influenced by global trends, technological advancements, and socio-economic changes. By analyzing statistical data, the periods of increased ready-to-eat food consumption are identified, and the socio-economic groups driving this transformation are examined. Furthermore, the study evaluates the impact of globally popular ready-to-eat and fast-food chains on traditional culinary practices in Turkey, focusing on the reshaping of cultural food identity. It also addresses regional differences in the acceptance of ready-to-eat foods, analyzing how the country’s rich regional culinary culture reflects on ready-to-eat consumption. By assessing changes in consumer preferences and behaviors, the study discusses the processes of preserving, adapting, or replacing traditional eating practices. In this context, the study highlights the tension between modernization and cultural preservation, shedding light on the dynamic interplay between global food trends and Turkey’s unique culinary heritage.