Jeoloji mühendisliğinden zanaatkârlığa: Mete Arıkan

Abstract

Gemoloji bilimi, süs taşlarının incelenmesi, sınıflandırılması ve değerlendirilmesi ile ilgilenen bir bilim dalıdır. Süs taşları genellikle takı ve dekoratif objelerin yapımında kullanılır. Bu taşları işleme sürecinde yontma, aşındırma ve kesme gibi çeşitli yöntemler kullanılır. Gemoloji alanı, 19. Yüzyılın sonlarından itibaren gelişme göstermiş ve bazı ülkelerde bu alana yönelik eğitim sunan kurumlar oluşturulmuştur. Türkiye, doğal kaynak bakımından zengin bir ülke olmasına karşın, bu kaynakların gemoloji alanında değerlendirilme sürecine daha geç başlamıştır. Ancak 1980’li yıllara gelindiğinde bu alana olan ilgi ve alakada artış görülmüştür. 1983 yılında ilk defa bir resmi eğitim dalı kurulmuş, 1992 yılında ise Türkiye Gemoloji Derneği kurulmuştur. Tüm bunlara karşın, ülkemizin gemoloji alanında geç bir evrede olduğu azımsanamayacak bir gerçektir. Mete Arıkan, değerli taşlar ve Türkiye denince akıllara ilk gelen, alanının öncü isimlerinden biridir. Eğitimine jeoloji üzerine odaklanan Arıkan, staj dönemlerinde ise taşlara olan ilgisini keşfetti. Çalışma hayatı boyunca Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı gibi önemli kurumlarda çalışan Arıkan, Türkiye’de çeşitli arazilerde gezip buralardaki taşlarla ilgili çalışma yapma fırsatı elde etti. Elektrik Etüt İdaresinde çalışırken Fırat Nehri üzerindeki barajların rezervuar etütlerini yürüttü. Bu süreçte Turgut Özal gibi önemli isimlerle seyahatler yaparak bürokrasi ve jeoloji mühendisliği alanında önemli işlere imza attı. Maden Dairesi Başkanlığı görevi onun değerli taşlara olan ilgisinin artmasına vesile olmuştur. Meslek hayatı boyunca Türkiye’nin süs taşı konusunda ne kadar potansiyelli bir ülke olduğunu hep vurguladı. Bu süreçte Gemoloji Derneği’nin kurucu üyelerinden oldu ve sonrasında Mineral Takı’nın kurulmasına vesile oldu. Bu dükkân zamanla, banka şubelerinin taşınması ve ülkenin ekonomik koşullarının negatif yönde değişmesi sonucunda kitlesinde değişikliklere uğradı. Arıkan, hala dükkânına uğrayan müşterilere değerli taşların piyasadaki sentetik taşlardan olan farklarını vurgulayarak bu konuda farkındalık kazandırmaya çalışıyor. Bugün hala Tunalı Hilmi Caddesi’nde faaliyet gösteren mağaza, Mete ve Ayla Arıkan çiftinin büyük uğraşlarıyla yaptığı değerli takılarıyla, bu alanda ilgilenen insanlar için 1 numaralı alışveriş noktası. Türkiye Gemoloji Derneği, 1992 yılında kurulan ve süs taşları ve mineraller üzerine çalışan bir kurumdur. Derneğin kuruluş amacı ise gemoloji bilimin toplumda daha yaygın bir hale getirip bu alana karşı olan ilgiyi arttırmaktır. Dernek bu amaca ulaşmak için çok sayıda sergi, seminer ve eğitim programı düzenlemiştir. Derneğin misyonlarından bir diğeri ise süs taşlarının tanıtılması, değerlendirilmesi ve tanımlanması ve bu alanda uluslararası standartları takip ederek Türkiye’yi piyasada daha rekabetçi bir konuma getirmektir. Türkiye Gemoloji Derneği, değerli taşları teste tabi tutarak isimlendirme ve sertifika verme gibi hizmetler sağlar, aynı şekilde süs taşlarının işlenmesinde kullanılan makine ve teçhizatların temin edilmesine yardımcı olur. Dernek, Türkiye’de gemoloji alanında öncü olmasının yanı sıra, uluslararası arenada da etkin bir role sahiptir. Gemology is a branch of science that deals with the examination, classification and evaluation of gemstones. Gemstones are often used in making jewelry and decorative objects. Various methods such as chipping, abrasion and cutting are used in the process of processing these stones. The field of gemology has developed since the late 19th century, and institutions providing education in this field have been established in some countries. Although Turkey is a country rich in natural resources, it started the process of utilizing these resources in the field of gemology late. However, in the 1980s, interest of gemology was increased. A formal education branch was established for the first time in 1983, and the Turkish Gemology Association was established in 1992. Despite all this, it is an undeniable fact that our country is at a late stage in the field of gemology. Mete Arıkan is one of the leading names in his field Arıkan, who focused his education on geology, discovered his interest in stones during his internship period. Arıkan, who worked in important institutions such as the Ministry of Energy and Natural Resources throughout his career, had the opportunity to travel to various lands in Turkey and study the stones there. While working at the Electrical Survey Administration, he conducted reservoir studies of dams on the Euphrates River. During this period, he traveled with important names such as Turgut Özal and accomplished important works in the field of bureaucracy and geological engineering. His position as chairman of the Mining Department led to an increase in his interest in precious stones. Throughout his career, he always emphasized how potential Turkey is in terms of gemstones. During this period, he became a founding member of the Gemology Association and later helped establish Mineral Jewelry. This shop has undergone changes in its mass over time, as a result of the relocation of bank branches and the negative change in the economic conditions of the country. Arıkan is still trying to raise awareness on this issue by emphasizing the differences between precious stones and synthetic stones on the market to customers who visit his shop. The store, which still operates on Tunalı Hilmi Street today, is the number 1 shopping point for people interested in this field, with its precious jewelry made with great effort by the couple Mete and Ayla Arıkan. Turkish Gemology Association is an institution founded in 1992 that works on gemstones and minerals. The founding purpose of the association is to disseminate gemology in society and to increase interest in this field. To achieve this goal, the association has organized many exhibitions, seminars and training programs. Another mission of the association is to introduce, evaluate and define gemstones and to bring Turkey to a more competitive position in the market by following international standards in this field. Turkish Gemology Association provides services such as naming and certifying precious stones by testing them, and also helps provide machinery and equipment used in the processing of gemstones. In addition to being a pioneer in the field of gemology in Turkey, the association also has an active role in the international arena.