Oda Tiyatrosu'nun Türk tiyatro tarihindeki yeri ve tiyatro kültürüne etkisi

Abstract

Türk tarihinde tiyatro köklü bir geçmişe sahiptir. İlk tiyatro ve orta oyunu temsilleri Osmanlı Devleti zamanında başlamıştır. Cumhuriyetin ilanından sonraki süreçte Tiyatro 1949 yılında devlete bağlı bir kurum haline getirilmiş ve Devlet Tiyatrosu adı altında resmileştirilmiştir. Tiyatronun önde gelen isimlerinden Muhsin Ertuğrul Devlet Tiyatrosu'nun başına getirilmiştir ve kendisi uzun süre boyunca Devlet Tiyatrosu Genel Müdürü olarak görev yapmıştır. Muhsin Ertuğrul zamanın önde gelen sanatçılarından biridir ve Türk tiyatrosu ve sanatına birçok katkıda bulunmuştur. 1960 yılı ve sonrası Devlet Tiyatrosu için önemli bir zaman dilimidir. Gerçekleşen askeri darbeden sonra değişen anayasa ile birlikte oyunculara ve böylelikle oynadıkları oyunlara daha fazla serbestlik ve özgürlük verilmiştir. Bu değişim Devlet Tiyatrosunu birçok yönden ileri taşımış ve geliştirmiştir. Ancak bu gelişme ve ilerleme 1980 yılında gerçekleşen askeri darbe ile son bulmuş ve Türk Tiyatrosu bir buhran içine girmiştir. Bu buhran sanatçıların sanata ve tiyatroya karşı değişen ve evrilen tutumları ile son bulmuş ve Devlet Tiyatrosu bugünkü haline taşınmıştır. Oda Tiyatrosu Devlet Tiyatroları sahne türlerinden biridir. Türkiye'de ilk Oda Tiyatrosu Ankara'da 1956 yılında kurulmuştur ve ilerleyen senelerde tüm ülkeye yayılmıştır. Oda Tiyatrosu diğer sahnelerden farklı bir konsepte sahip olup, tiyatro adı altında Türk Tiyatrosuna farklı bir değer katmıştır. Oda Tiyatrosu sanatçı ve sanat için birçok farklı anlam taşımaktadır. Bazı sanatçılar için deney tiyatrosu olarak görülmüş ve yeni yetişen oyunculara ev sahipliği yapmıştır. Bazı sanatçılar tarafından ise hata payının sıfır olduğu, en ufak bir dil sürçmesine bile yer verilmemesi gereken bir sahne olarak anılmıştır.

Theater has a long background in Turkish history. The first representations of the theater and middle plays began during the Ottoman Empire. In the period after the proclamation of the Republic, the Theater became a state-owned institution in 1949 and was officialized under the name of the State Theater. Muhsin Ertuğrul, one of the remarkable names of the theater, was appointed as the head of the State Theater and he served as the General Director of the State Theater for a long time. Muhsin Ertuğrul is one of the worthy of note performer of that time and he had contributed a greatly to Turkish theater and art. 1960 and beyond is the crucial time period for the State Theater. With the changing constitution after the military coup, more freedom was given to the players and thus the games they played. This changing has advanced and developed the State Theater in many ways. However, this development and progress came to an end with the military coup in 1980 and the Turkish Theater entered into a crisis. This depression ended with the evolving and changing attitudes of artists towards art and theater, and the State Theater was moved to its present state. Chamber Theater is one of the stage types of State Theaters. In Turkey, the first Chamber Theater was established in Ankara in 1956 and has spread throughout the country in the coming years. Chamber Theater has a different concept than the other scenes and has enriched different values to the Turkish Theater. The Chamber Theater has ample particular meanings for artists and art. It was seen as an experimental theater for some artists and was home to new actors. It has been used by some artists as a stage where the margin of error is zero, and not even the slightest slippage of language should be included.