Kalecik karası üzümünün yok olma tehlikesinden kurtarılıp canlandırılması: Ankara üniversitesi ziraat fakültesinin rolü

Abstract

Kalecik Karası üzümü, Ankara’nın Kalecik bölgesine özgü bir tür olup 1960’lı yıllarda ortaya çıkan filoksera isimli asma biti gibi ekolojik sorunlar nedeniyle yok olma tehlikesiyle karşı karşıya kalmıştır. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi ve TÜBİTAK iş birliği ile yürütülen çalışmalar sonucunda Kalecik Karası üzümü yok olma tehlikesinden kurtarılmış ve üzüm, bölgenin başlıca ekonomik ve kültürel unsurlarından biri olarak yeniden Kalecik yöresine kazandırılmıştır. Başlıca Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesinin yürüttüğü bilimsel çalışmalara, sürecin yürütücüleri ve yerel halkla yapılan sözlü görüşmelere dayanan bu araştırma, Kalecik Karası üzümünün korunması ve yeniden kazandırılmasına yönelik süreci ele almaktadır. Üzümün tarihsel ve kültürel değeri, yok olma tehlikesine giden süreç ve kurtarılma çalışmaları ele alınarak üzümün bölgesel ekonomiye ve kültürel mirasa katkıları değerlendirilmektedir. Çalışmanın amacı, yerel ve kültürel bir değere sahip olan Kalecik Karası üzümünün tarihini, korunmasını ve bu süreçteki aktörlerin katkılarını kapsamlı bir şekilde incelemektir. Kalecik Karası grape, native to the Kalecik Region in Ankara, faced risk of extinction in the 1960s due to some ecological issues, such as the phylloxera vine pest. As a result of the efforts carried out in collaboration with Ankara University Faculty of Agriculture and TÜBİTAK, Kalecik Karası grape was saved from extinction and reintroduced as a key economic and cultural element of the Kalecik region. This study, based on the scientific research led by Ankara University Ankara Üniversity Faculty of Agriculture, and interviews with official contributors and the local community, examines the process of conserving and restoring the Kalecik Karası grape. The historical and cultural value of the grape, the process that led to risk of extinction, and the restoration efforts are discussed. In addition, the contributions of the grape to the regional economy and cultural heritage are evaluated. The purpose of this study is to comprehensively analyze the history of Kalecik Karası grape, its conservation, and the contributions of those involved in this process of preserving a grape.