Geçmişten günümüze Türk Medeni Hukuku'nda kadın statüsü

Abstract

19. yüzyılın sonlarına gelindiğinde Osmanlı Devleti birçok alanda olduğu gibi kadın hakları konusunda da Batılı devletlerin gerisindeydi. şeriat hukukunun uygulandığı ülkede kadın adeta ikinci sınıf vatandaş konumundaydı. Osmanlı’nın en kapsamlı medeni hukuk kodifikasyonu olan Mecelle bu alanda yapılan ilk değişikliklerdendi. İsviçre’den iktisap edilen ve 1926 yılında yürürlüğe giren Türk Kanun-u Medeni’si ise Türkiye’de kadın hakları bakımından en köklü değişimi ifade ediyordu. Döneminde halkın gerçekleğinin ilerisinde olan bu kanuna toplumun adapte olması zaman aldı. 1990’lara yaklaşıldığında ise artık karışımızda sosyal şartların gerisinde kalmış bir kanun bulunmaktaydı. çağın gereklerine uygun olarak kanunun değiştirilmesi yönündeki talepler her geçen yıl artmaktaydı. Bu süreçte kadın hakları aktivistleri, sivil toplum kuruluşları ve halk aktif bir mücadele verdi. 1 Ocak 2002 tarihinde yürürlüğe giren yeni Türk Medeni Kanunu kadın hakları bakımından önemli değişiklikler getirdi. Bu projede Mecelle’den günümüze kadar geçen zamanda Türk medeni hukukunda kadının statüsünün nasıl bir gelişme izlediği incelenmektedir.

When it was nearly the end of the 19th Century, the Ottoman Empire had fallen behind the Western countries with regards to woman rights as in many other areas. Women were treated like second-class citizens in the country, under the rule of Sharia law. “Mecelle” was one of the first changes in this area which was also the most extensive codification effort of civil law in the Ottoman State. The most fundamental change in Turkish civil law was the Turkish Civil Code, acquired from Switzerland, which entered into force in 1926. It took time for people to adapt to this new system of law which was ahead of people’s reality at the time. In 1990’s, Turkish people now had a civil code that was out of date. The demands for the change of the code in accordance with the new needs of the time rose rapidly. In this process, woman rights activists, non-governmental organizations and the people actively struggled to make this change happen. The new Turkish Civil Code that came into force on 1 January 2002 introduced crucial changes regarding woman rights. In this project, the historical progress of the status of women will be examined through the legal changes in Turkish Civil Law from Mecelle until the new Code.