Ayvalık’ta mübadelenin izleri: Şeytanın Kahvesi

Abstract

Bu çalışma, 1923’te başlayan nüfus mübadelesi sonrası Ayvalık’ta Midillili bir ailenin kurduğu Şeytanın Kahvesi üzerinden göç ve kimlik oluşumu süreçlerini incelemektedir. Göçmenlerin, maddi kaygılarla başlayan uyum çabalarının toplumsal ve kültürel düzeyde nasıl hibrit kimlikler oluşturduğunu, aidiyet ve ötekileştirme olgularını içeren bir bağlamda ele alır. Kahvehanenin kurucusu olan Kaçak ailesinin mübadele öncesindeki hayatları, mübadele sırasında yaşadıkları ve kahvehanenin kuruluşu akabinde değişen hayatları masaya yatırılmıştır. Çalışmada ağırlıklı olarak mübadele yıllarına odaklanılsa da 1923’ten günümüze kadar olan zaman aralığında kahvehanenin hem göçmen topluluğun kültürel hafızasını koruma hem de ev sahibi toplumla etkileşim kurma işlevleri analiz edilmiştir. Sözlü tarih ve alan araştırması yöntemleri kullanılarak kahvehanenin toplumsal değişime katkıları değerlendirilmiştir. Kahve, yalnızca ekonomik bir girişim değil, iki toplumun bir araya gelerek oluşturduğu hibrit kimliğin simgesi olarak konumlanmıştır. Göçün bireysel ve toplumsal düzeydeki etkileri, bu mekânın bağlamsal analizi üzerinden ortaya konulmaktadır. This study examines migration and identity formation processes through Şeytanın Kahvesi, a cafe in Ayvalık, established by a family originally from Lesbos following the population exchange that started in 1923. It explores how migrants’ initial efforts to adapt, started by economic concerns, created a new identity in terms of social and cultural aspects, which is highly impacted by their belonging and alienation from society. The experiences of the founders of the coffeehouse, the Kaçak family, are deeply discussed concerning their life before, during, and after the population exchange when they founded the coffeehouse. 1 Though the study primarily focuses on post-exchange years, the place's role in preserving the cultural memory of the migrant community is analyzed from 1923 to today. Employing both oral and written history to implement field research methods, the study evaluates the coffeehouse’s contributions to social transformation. Far beyond an economic enterprise that the family wants to create for their sake only, the coffeehouse emerges as a symbol of the hybrid identity formed between the two communities. The individual and societal impacts of migration are revealed by analyzing this symbolic place in the study.