Türk sanat tarihçisi Halûk Karamağaralı’nın hayatı, fikirleri ve çalışmaları

Abstract

3 Mayıs 1944 tarihinde başlayan Türkçülük olaylarının ardından Türkiye siyasetinde milliyetçi çevreler ve sol görüşü destekleyen gruplar arasında tartışmalar yaşanmıştır. Bu siyasi tartışmalarda her iki taraf da çeşitli dergi ve dernekler aracalığıyla kendi görüşlerini aktarmış ve savundukları fikirleri benimseyen insanları bir çatı altında toplamaya çalışmışlardır. Halûk Karamağaralı da bu sebeplerle birçok milliyetçi dergi ve derneğin kuruluşuna öncülük etmiş ve başkanlıklarını üstlenmiştir. Halûk Karamağaralı’nın bu dergilerde yayınlanan makaleleri ve açık mektupları Türkiye siyasetinde tartışmalara sebep olmuş ve Türkçülük hareketine yön vermiştir. Aynı zamanda bir sanat tarihçisi olan Halûk Karamağaralı, Türk-İslam sanat tarihi araştırmalarına katkıda bulunmuş ve 1968-1991 yılları arasında Ahlat ilçesinde arkeolojik kazılar yürüttü ve birçok eseri Türk sanat tarihine kazandırmıştır. 1951-1982 yılları arasında Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi’nde, 1983-1990 yılları arasında da Gazi Üniversitesi Mimarlık Fakültesi’nde hocalık yapmıştır. Akademik çalışmalarında kullandığı özgün metodolojisi ve disiplinli karakteri ile akademik çevrelerde dikkat çeken ve saygı duyulan bir isim olmuştur. Bu araştırmada dönemin gazetelerinden, Halûk Karamağaralı’yı yakından tanıyan kişilerce yazılan makalelerden ve kendisinin öğrencileriyle yaptığımız röportajlardan yararlanarak Halûk Karamağaralı’nın Türkiye siyasetindeki etkileri ve Türk-İslam sanat tarihi çalışmalarına katkıları anlatılmıştır.

After the Turkism incidents that started on May 3, 1944, there were debates between nationalist circles and groups supporting the leftist view in Turkish politics. In these political discussions, both sides shared their views through various magazines and associations and tried to gather people who adopted the ideas they defended under one roof. For these reasons, Halûk Karamağaralı pioneered the establishment of many nationalist journals and associations and undertook the presidency of them. The articles and open letters of Halûk Karamağaralı published in these journals caused controversy in Turkish politics and gave direction to the Turkism movement. Halûk Karamağaralı, who is also an art historian, contributed to Turkish-Islamic art history research and conducted archaeological excavations in Ahlat district between 1968-1991 and added many historical artifacts to the history of Turkish art. He taught at Ankara University Faculty of Theology between 1951-1982 and at Gazi University Faculty of Architecture between 1983-1990. He has become a great and respected name in academic circles with his unique methodology that he used in his academic studies and his disciplined character. In this study, the effects of Halûk Karamağaralı on Turkish politics and his contributions to Turkish-Islamic art history studies are explained by using the newspapers of that period, the articles written by people who knew Halûk Karamağaralı closely, and the interviews we made with his students.