İhsan Doğramacı Bilkent Üniversitesi Kütüphanesinde Hasan Âli Yücel bağış koleksiyonuna yönelik dijitalleştirme çalışmaları

Abstract

Bu bildiri, İhsan Doğramacı (İD) Bilkent Üniversitesi Kütüphanesinde halen yürütülmekte olan dijitalleştirme projesi hakkında hazırlanmıştır. Eski Milli Eğitim Bakanı, Köy Enstitülerinin kurucusu, öğretmen, yazar Hasan Âli Yücel'e ait olan değerli koleksiyon, 2013 yılında, ailesi tarafından İD Bilkent Üniversitesi Kütüphanesine bağışlanmıştır. Koleksiyon içeriği; kitap, dergi, ayrı basım, fotoğraf, davetiye, günlük, kupür, albüm, el yazmaları, kitap taslağı, makale, açılış konuşmaları ve mektuplardan oluşmaktadır. Koleksiyonda yer alan fotoğraf, davetiye, günlük, kupür, el yazmaları, kitap taslağı, makale, açılış konuşmaları ve mektup türündeki materyaller kütüphanenin dijitalleştirme projesi içerisinde ele alınmıştır. Diğer materyaller ise aynı yıl içinde, kütüphane binasında bulunan Hasan Âli Yücel Salonu’nda hizmete sunulmuştur. Dijitalleştirme projesi için ilk olarak, açık kaynak kodlu DSpace yazılımı kullanılarak İD Bilkent Üniversitesi kurumsal arşivi oluşturulmuş; üniversiteye ait tüm dijital koleksiyonlar için gerekli sanal mekânlar hazırlanmıştır. Dijital içeriğin yaratılmasında yüksek görüntü kaliteli fotoğraf çekimi ile Optik Karakter Tanıma (OCR) özellikli metin tarayıcılar kullanılmıştır. Yardımcı programlarla dijital kopyaların nicelik analizleri yapılmış; belgelerin orjinalliğinin korunmasına özen gösterilmiştir. Dijital kopyanın künye bilgilerinin hem kütüphane kataloğu hem de kurumsal arşiv üzerinde oluşturulması amaçlanmış; kayıt ilk olarak kütüphane otomasyon sisteminde oluşturulmuştur. Katalog kaydı oluşturulurken, daha önce İD Bilkent Üniversitesi Kütüphanesi materyal türlerinde bulunmayan “archival material” türü yaratılmış; Describing Archives: A Content Standard (DACS) ve Resource Description and Access (RDA) standartları doğrultusunda, bu türe uygun MARC 21 alanları kullanılmıştır. MARC 21 formatından Dublin Core formatına, kurumsal arşiv standartlarına göre dönüşümü “Simple Archive Format” komut dizisi kullanılarak sağlanmıştır. Kurumsal arşivin uluslararası tekil erişim adresi olan Handle (Kulp) uzantıları, katalog kayıtlarının 856 MARC 21 alanlarında elektronik yayına erişim linki olarak tanımlanmıştır.