Browsing by Subject "Ottoman novel"

Now showing 1 - 2 of 2

Unknown
Between science and religion: Ahmet Midhat’s poetics and politics of reconciliation
(2023-07) Memiş, Aslınur
This thesis examines the narrative strategies employed by Ahmet Midhat to reconcile science and Islam Focusing on Midhat’s works, including Müdafaa, Ben Neyim? Hikmet-i Maddiyeye Müdafaa, Niza-ı İlm ü Din, Fenni bir Roman yahud Amerika Doktorları, and Acayib-i Alem, it argues that the Tanzimat was a translation project enabling transmission of Western concepts and discourses to the Ottoman intellectual field. Midhat, acting as a cultural agent, sought to appropriate materialist discourses concerning the relationship between science and religion by engaging in dialogue with his Western counterparts. These counterparts included materialists, Protestant missionaries, and figures like John William Draper. These counterparts contributed to Midhat’s redefining conflict thesis and forming scientific arguments and new discussion methods. In his pursuit of reconciling science and Islam, Midhat attempted to adapt and employ these strategies and arguments within the Ottoman context, aligning them with the service of Islam. His novels, serving as a medium for conveying his ideas to a broader audience, Midhat created a literary chronotope where the self confronts the other regarding scientific development, civilizational progress, and moral values. Drawing on Mikhail Bakhtin’s concepts of dialogue and abstract chronotope and approaches from descriptive translation studies, this thesis presents a portrayal of Ahmet Midhat as an active agent of cultural transfer rather than a passive receiver and implementer of Western ideas and concepts. In doing so, it offers a comprehensive portrait of Midhat’s role in reconciling science and Islam within the Ottoman intellectual field.
Unknown
Fesli maymunlar: son dönem Osmanlı’dan Erken Cumhuriyet’e evrim edebiyatı ve edebiyatın evrimi (1894-1934)
(2021-08) Şimşek, Zeynep Nur
Bu tez, 1894-1934 yılları arasında evrimi konu edinmiş kurmaca metinlere odaklanmaktadır. Kırk sene zarfında yazılmış toplamda beş ana metin üzerinden Osmanlı modernleşmesini tekâmül, terakki, taklit kavramları ve insan-hayvan, insan-maymun ikilikleriyle -aynı zamanda bu ikilikleri sorunsallaştırarak- yeniden düşünmeyi amaçlamaktadır. Her biri tezin bir bölümünü oluşturacak Bir Acibe-i Saydiye (1894), Goriller İçinde (1898), Tekâmül (1898), Maymun’un Defteri (1922) ve İnsan Önce Maymun muydu? (1934) metinlerinin çıkış noktası olan evrim fikirleri ve maymun temsillerine hayvan çalışmaları alanında sorulan sorular ve yürütülen tartışmalarla yaklaşarak, insan-merkezli olmayan Osmanlı edebiyatının imkânları sorgulanmaktadır. Bu çalışma, evrimini tamamlayarak insanlığa erişebilmiş Avrupalı ve Amerikalı karakterler karşısında kendisini oluş hâlindeki bir ara form olarak tahayyül eden, maymun bedeni ve zihniyetine hapsolduğunu hisseden karakterlerden güç alarak Gayatri Spivak'ın meşhur sorusunu "Maymun konuşabilir mi?" şeklinde yeniden sormaktadır. Kongo’da goril avına çıkmış beyaz adamın karşısında bedenen gorilleşen yerlileri, Paris hayvanat bahçesindeki bir goril kafesine hapsolduğunda gorillerle iletişim kurmayı becerebilen Osmanlı münevverini, beyaz Amerikan ırkının tekâmülü için damızlık erkek olarak kullanılan ve kendisini Darwinci panteist bir maymun olarak gören Osmanlı erkeklerinin pişmanlıklarını maduniyet ve hayvan kuramları ile birlikte okumaya çalışmaktadır. Tezin temel argümanlarından ilki, dönemin gazetelerinde hararetli tartışmalara yol açmış Darwinci evrim fikrinin kurmaca alanda da kendini gösterdiği ve bu fikri savunmak veya eleştirmek amacıyla yazılan metinlerin “evrim/tekâmül edebiyatı” başlığı altında fennî edebiyatın bir uzamı olarak sınıflandırmaya açık olduğudur. Bir ikincil argüman, evrim ve devrim arasında gelgitlere maruz kalmış Osmanlı ve Cumhuriyet edebiyatlarının, Darwinci edebiyat evrimi teorisi taslağı sunan Franco Moretti'nin doğal seçilim, adaptasyon, türsel çeşitlilik gibi terimleriyle birlikte okunabileceğidir. Böylelikle bu tez hem edebiyat tarihini hem de bu edebiyatı oluşturan metinleri maymundan insana, doğadan kültüre, gelenekselden moderne evrimleşme fikri üzerinden incelemeye açmaktadır.