Browsing by Subject "Destan"

Now showing 1 - 1 of 1

Restricted
Fethiye yöresinde mevsimsel göçebelik ve yaylacılık
(Bilkent University, 2025) Uslan, Kerem; Işık, Ahmet Selim; Başbuğ, Giray; Gündüz, Burak; Baydemir, Ozan
Göçebelik, insanların doğayla uyum sağlama çabası sonucu geliştirdiği bir yaşam tarzı olarak tanımlanabilir. Örneğin Yörükler gibi topluluklar; iklime bağlı olarak yazları yaylalara, kışları ise sahil taraflarındaki yerleşim yerlerine göç ederek hayvancılık temelli bir hayat sürdürmüştür. Çadırlarda sağlanılan konaklama, süt sözlü kültür bu yaürünlerinin üretimi, dayanışmaya dayalı topluluk yapısı ve nesilden nesile aktarılan şam tarzının temel unsurlarıdır. Ancak zaman ilerledikçe gerçekleşen modernleşme, şehirleşme ve tarım politikaları bu kültürü büyük ölçüde değiştirmiştir. Cumhuriyet dönemindeki politikalar tarımı ön plana çıkarma yolunda adımlar atmış, traktör ve sulama sistemlerinin kullanımının teşvik edilmesiyle tarımsal üretim artırılmıştır. Ayrıca yolların yapımı, çocukların eğitimi ve ekonomik ihtiyaçların değişmesi gibi nedenlerle Fethiye’deki Yörükler yerleşik hayata geçmiştir. Fethiye gibi bölgelerde tütün ve pamuk üretiminin popülerleşmesi, göçebeliğin azalmasında ve yerleşik hayata geçişin hızlanmasında etkili olmuştur. Bunun yanında 1957 Fethiye depremi gibi olaylar da yerleşik yaşamı teşvik eden ve yerleşik hayata geçişi hızlandıran faktörlerden biri olmuştur. Bu gibi sebeplerle göçebe yaşam tarzının kaybolması geleneksel becerilerin unutulmasının yanında toplumsal bağların da zayıflamasına neden olmuştur. Eskiden yaylalarda düzenlenen destan anlatımları, festivaller ve göç türküleri gibi kültürel pratikler yerini yeni yaşam biçimlerine bırakmıştır. Buna karşın, Fethiye gibi bazı bölgelerde düzenlenen Yörük şenlikleri yaylacılık kültürü yaşatma çabalarının bir göstergesidir. Yörükler, yerleşik hayata geçişle birlikte tarım yoğunluklu düzenin ve modern ekonominin bir parçası olmuştur fakat bu süreçte kimlik kaybı ve uyum sorunlarıyla da karşılaşmışlardır. Günümüzde bu kültüre tanıklık etmiş son temsilcilerinden öğrenilecek bilgiler geçmişin mirasını korumak için büyük önem taşımaktadır.