OMSK'tan Böğrüdelik'e, bir Tatar yolculuğu

Abstract

Tatar tarihi ve toplumu Türkiye'de yaşayan bir değer olsa da Sibir Tatarlarının kim olduğu ve nereden geldikleri tam olarak bilinmemektedir. Bu araştırma yazısında Sibir Tatarlarının politik tarihine ve nasıl Rus hakimiyetine girdikleri tartışıldı. Bu Rus egemenliğinin yarattığı kültürel asimilasyona karşı durmak, milli ve dini yapılarını koruyabilmek için Sibir Tatarlarının Rusya Omsk'tan Konya Cihanbeyli'ye göçleri incelendi. Son kısımda kültürlerindeki ve yaşayışlarındaki değişimler araştırıldı. Araştırma sırasında Rusya Türkleri tarihini anlatan kitapların yanı sıra bu konuyla ilgili makaleler incelendi. Araştırma sürecinde pek çok bilgiye ulaşmamızı sağlayan kaynaklar, Sibir Tatarlarının Anadolu'da ikâmet ettiği köy olan Böğrüdelik'ten farklı nesillerde üç kişiyle yapılan röportajlardı. Bu röportajlar, Sibirya'dan göçün ve göç sonrasında köy hayatının yazılı olmayan sözlü tarihinin incelenmesinde büyük katkı sağladılar. Sibir Tatarlarının politik tarihine ve göç sürecine büyük katkısı olan Abdürreşid İbrahim göç sonrasında birkaç yıl Böğrüdelik'te ikâmet etmişti. Bu ikâmet süreci ve bu süreçte yaşananlar yazının göçten sonrası başlığı altından incelendi. Sibir Tatarlarının değişimlerinin ne boyutta olduğu farklı nesiller olan üç kişiyle yapılan röportajlar baz alınarak incelendi. Tatarca'nın kullanım sıklığı, Tatarca şarkı ve hikâyelerin bilinmesi ve kültürel dans ve yemeklere dair bilgilerinin araştırıldığı bu röportajlarda Tatarca bilgisinin korunmasına karşın diğer kültürel özelliklerin benimsenmesinde azalmalar olduğu gözlemlendi.