"İkinci Yeni" dışında bir şair : Edip Cansever

Abstract

İkinci Yeni şiirinin öncüleri arasında kabul edilen Edip Cansever (8 Ağustos 1928 - 28 Mayıs 1986), bu hareketin eleştirmenlerce belirlenen “ilke”lerini benimsememiş, şiirimizin 1950'li yıllardaki atılımım ise, “bir karşı çıkışın değil, bir yetersizliğin sonucu” olarak görmüştür. Cansever, İkinci Yeni’nin temel yönelimleri arasında sayılan “anlamsızlığı”, “rastlantısallığı” ya da “us dışına çıkmayı” değil, “düşüncenin şiiri”ni savunmuştur. Bu “akım”a atfedilen “bireycilik”, “topluma sırtını dönme” ve “geleneğe karşı çıkma” gibi özelliklerin karşısında ise, şiiri “toplumla ilgiler kurmak” olarak tanımlamış ve “şiirde sürekliliğe” vurgu yapmıştır. Cansever, sözdiziminde ve özellikle sıfat ve isim tamlamalarında yaptığı değişiklerle, şiirde düzyazının olanaklarından yararlanarak “dize”ye farklı işlevler yüklemesiyle, diyalog ve iç monolog gibi teknikleri kullanarak kendine özgü bir ses, imge ve anlam düzenine ulaşmasıyla yeni bir şiir kurmuştur. Bu yenilikte inşam “toplum içinde bir birim” olarak almasının, kentleşmenin ve makineleşmenin getirdiği bunalımı yaşayan, bu nedenle de çoğunlukla yalnız, sıkıntılı, yabancılaşmış ve çaresiz olan bireyi öne çıkarmasının payı büyüktür. Bir şiirinde “yapılan bir şeydir şiir” diyen Edip Cansever’in “toplumla ilgiler kurma” ve “çağının şairi” olma çabasına kullandığı teknikler de katkıda bulunmuştur. Bu tekniklerden biri olan “nesnel bağlılaşık”, onun poetikasını belirleyen önemli kavramlardan biridir. Şiirde düzyazının olanaklarından ve nesnel bağlılaşıktan yararlanarak “çok sesli” bir şiire ulaşan Cansever, aynı zamanda bakmanın ve görmenin de olanaklarını kullanarak “çok gözlü” bir “görme biçimi” edinmiştir. Edip Cansever’de “nesnel bağlılaşık” ve “çok gözlülük”, onu İkinci Yeni’den ayıran temel özellikler arasında sayılabilir. Bu çalışmada Edip Cansever’in İkinci Yeni dışında bir şair olduğu ortaya konmuştur. Edip Cansever (8 August 1928 - 28 May 1986), who is considered as one of the pioneers of the so-called “Second New Movement”, thought that the advance of poetry of the 1950’s was due to insufficiency rather than to a challenging attitude. Cansever did not espouse characteristics such as “meaninglessness”, “coincidence”, or “irrationality”, all of which are taken to be the basic traits of the Second New movement; instead, he defended the “poetry of thought”. Against the characteristics attributed to this movement, such as individualism, a lack of interest in the society, and challenging the tradition, Cansever defined poetry as an endeavor “to establish contacts with the society” and stressed the continuity of the poetic theme. He constructed a new poetic style through alterations in syntax, especially in noun and adjective complementation, by assigning new functions to verse, by making use of prose, by hitting an original sound, image, or meaning level resulting partly from the use of techniques such as dialogue or monologue. In developing this new poetic style, his understanding of the individual as a “unit in society” and his emphasizing the “individual” who is lonely, bored, and alienated within the crisis of urbanization and mechanization all have an important role. The techniques he employed made him establish relations with society and become the poet of his era. “Objective correlative”, which is one of these techniques, is an important concept that characterizes his poetics. Cansever attained a style of polyphonic poetry by employing the language of prose and the objective correlative simultaneously. He also developed a multi-visional technique of observation by employing the power of gazing and observing. “Objective correlative” and the “multi-vision” are the fundamental characteristics, which set him apart from the other Second New poets. In this thesis, we place Edip Cansever outside the Second New movement.