Ankara'da neoklasik bir camı: TBMM Camii

Abstract

Bu çalışma, Behruz Çinici tarafından 1985–1989 yılları arasında tasarlanan Türkiye Büyük Millet Meclisi Camii’nin mimari kimliğini, tarihsel arka planını ve Türkiye’deki sosyo kültürel yansımalarını ele almaktadır. Caminin 1990’lı yılların Türkiye’sinde şekillenen mimari tartışmalar bağlamında değerlendirilmiş; geleneksel İslam mimarisi ile modern tasarım anlayışının kesişiminde yer alan bu yapının ortaya çıkış süreci, mimari vizyonu, estetik özellikleri ve inşa aşamaları incelenmiştir. Araştırma kapsamında, yapının İslam mimari geleneği içindeki konumu, kamuoyundaki yansımaları ve Ağa Han Mimarlık Ödülü’ne aday gösterilmesi ele alınmış ve caminin Türkiye’de çağdaş cami mimarisi üzerindeki etkisi ile İslam dünyasındaki yansımaları da değerlendirilmiştir. Bu bağlamda, TBMM Camii’nin yapısal ve kültürel rolü açısından radikal ve kendi alanında geleceğe yön veren bir cami olduğunu incelemek amaçlanmıştır.

This study examines the architectural identity, historical background and socio-cultural reflections in TBMM Mosque, designed by Behruz Çinici between 1985 and 1989. The mosque was evaluated in the context of architectural discussions that took shape in Turkey in the 1990s; the emergence process, architectural vision, aesthetic features and construction stages of this structure, which is at the intersection of traditional Islamic architecture and modern design, were examined. Within the scope of the research, the structure's position within the Islamic architectural tradition, its reflections in the public opinion and its nomination for the Aga Khan Award for Architecture were discussed and the mosque's impact on contemporary mosque architecture in Turkey and its reflections in the Islamic world were also evaluated. In this context, it was aimed to examine the TBMM Mosque as a radical mosque in terms of its structural and cultural role and as a mosque that shapes the future in its field.