Browsing by Subject "Proverb"

Now showing 1 - 9 of 9

Open Access
Atasözlerinde adil dünya inancı
(Geleneksel Yayıncılık, 2010) Dik, T.
Halk edebiyatı alanında geçmişten günümüze dek yapılmış olan çalışmalara bakılırsa, atasözlerini farklı bağlamlarda inceleyen pek çok araştırma ile karşılaşılacaktır. Yine son dönemlerde edebiyat alanında, psikoloji biliminin sıkça kullanılması dikkat çekici bir özellik olarak karşımıza çıkmaktadır. Ancak yapılan çalışmalar genellikle, S.Freud ve C. Gustave Jung’a ait kuramların sağladığı bakış açılarıyla sınırlı kalmaktadır. Oysaki psikanalizin yanı sıra, psikoloji bilimine ait pek çok kavram edebiyat alanında işlevsel olarak kullanılabilir niteliktedir. Türkiye Türkçesinde kullanılan atasözleri ve dinî inanç temaları üzerinde yoğunlaşan bu çalışma, atasözlerinin anlamsal karşılıkları ile dinî inanç arasındaki ilişkiye, sosyal psikolojinin önemli kavramlarından biri olan adil dünya inancı açısından bakan bir metindir. Bilindiği üzere atasözleri, tecrübeleri aktardığına inanılan, anlamı derin; ancak anlam bakımından öz niteliği taşıyan, kimi zaman da nükteli ifadeler içeren cümlelerdir. Diğer yandan, atasözlerinin birer dil ürünü olduğu göz önüne alınırsa içeriğinde kolektif inanç ve değerlere dair izlere de rastlanabileceğini söylemek mümkün görünmektedir. Bu varsayım üzerinden hareketle bu çalışmada, adil dünya inancı kavramı hakkında kısaca bilgi verilecek, daha sonra, seçilen 37 örnek atasözü üzerinden söz konusu kavram ile dinî inancın nasıl ilişkilendirilebileceği tartışılacaktır.
Open Access
"Atasözü" neydi, ne oldu?
(Geleneksel Yayıncılık, 2010) Ulusoy Aranyosi, Ezgi
Literatürde, atasözünün nasıl tanımlanabileceği sorusuna verilen cevaplar, ya atasözlerini diğer sözsel formlardan ayırt etmeye yarayacak birtakım özelliklerin saptanması, ya da yapısal çözümleme yoluna gidilerek atasözlerinin hepsinde ortak olarak görülen dilsel bir şema/fonksiyon belirleme ekseninde ortaya konmuştur. Bu bakış açıları, atasözleri farklı bağlamlarda ve anlam bilimi sınırları dâhilinde incelenmek istendiğinde, her zaman bütünüyle kapsayıcı ve/veya yeterli olamamaktadır. Bu makalede, öncelikle, atasözü için önerilmiş tanım ve atasözlerinin neliğini tartışan kuramlar özetlenecek, bu tanım ve kuramlara getirilmiş ve bu yazıda getirilecek eleştirilere yer verilecektir. Sonrasında, 20. ve 21. yüzyılın enformatik araçlarıyla, sözlü kültürün muhafaza edildiği kollektif birikime erişme şeklinin değiştiği, dolayısıyla atasözünün bir form değişimi geçirmekte olduğu iddia edilecektir. Bu iddianın desteklenmesi amacıyla, Türkçe literatürdeki atasözlerinden ve kalıplaşmış sözlerden çeşitli örnekler verilecektir. Bu örneklerin işaret edeceği durumun, makalenin ilk bölümünde tartışılacak tanım ve teoriler tarafından açıklanamıyor oluşuna değinilerek atasözlerindeki form değişimini de kapsayabilecek yeni bir bakış açısı önerilecektir. Makalenin son bölümünde ele alınacak bu çözüm önerisi, Neal R. Norrick’in “özellik matrisi”ni yeniden yorumlayan bir şema üzerinden geliştirilecektir. Sonuç olarak “atasözü”nün yeniden tanımlanması ve bu tanımı en kapsayıcı şekilde ifade eden yeni bir terminusun gereği üzerinde durulacaktır.
Open Access
Deste gol be âb dâden ve dilin olmazsa olmaz unsurları olarak söz kalıpları
(2010) Ceylan, Emre
Üç farklı kök hikâyeye dayanan Farsçadaki Deste gol be âb dâden (Çiçeği suya vermek) deyimi pek çok versiyonuyla birlikte yüzlerce farklı anlamda kullanılır. Öyleyse fonksiyonalistlerin iddia ettiği gibi söz kalıpları, “az gelişmiş atalarımızdan kalan işlevini yitirmiş dil artıkları” değildir. Kalıp ifadeler basit birer hatırlatıcı olmanın çok ötesinde son derece sofistike işlevlere sahiptir. Gündelik hayatta kullandığımız hemen tüm kelimeler de, söz kalıpları gibi, son kertede olgusallıkta yaşanmış bir deneyime dayanır. Yalnızca söz kalıpları değil kelimeler de –en az- bir deneyimin ürünüdür. Onlara da kalıplar gibi yalnızca “anlam” değil aynı zamanda “değer” yüklenir. Bu sonuç, “söylem” analizinin temeline dilin değer içeren en küçük birimi olarak “ifade”yi koyan Foucault’un tezleriyle örtüşmektedir. İfadenin merkeze alınmasıyla anlam araştırması, analitik ve kavramsal düzlemden hermenötik ve fenomenolojinin alanına kayar. Halkbilimde henüz pek itibar görmüyor olsa da, günümüz dilbilim tartışmalarında hermenötik ve fenomenolojik yöntemler giderek daha sık kullanılmaktadır; ne var ki, bu yöndeki çalışmalarda da hâlen ağırlıklı olarak kelime baz alınmakta, semiyolojinin ve yapısalcığın devam eden güçlü etkisiyle söz kalıpları da kelimelere parçalanarak incelenmeye devam edilmektedir. Hâlbuki başta söz kalıpları olmak üzere en küçük atomik dilsel birim olan “ifade”ler, “dil”in tüm karakteristik özelliklerini taşıyan olmazsa olmaz unsurlarıdır.
Open Access
Examination of the proverbs in terms of "Give the Due of the Car"
(2006) Alp, R.
Media has a converting effect on all areas of social life and for media organizations, which have a commercial character, a staple earner is advertisements. Among media organizations television, which is a cheap repository of information and entertainment, reaches the masses so advertisements, which determine social tastes and consumption, are increasing in importance. In this article, the formal characteristics of the language used in the "Opet Full Force" advertisement will be considered as will the relationship between the advertisement's slogans and proverbs, which are a product of oral culture. With modernization, proverbs have undertaken the role of cultural transfer in the structure of traditional society and have undertaken the function of expressing rapidly changing cultural values by maintaining their structural characteristics. In this article, the effect on the plausibility of the advertisement through, Cem Yilmaz's, one of Turkey's famous comedians and one known for his fondness for cars, portrayal will be analyzed. In addition, the slogans which were used this advertisement will be analyzed through a critical platform.
Open Access
Forget what you know, only shave in order to be called: "Man"
(2006) Aygün, A.
In this work, a sample usage of proverbs in advertisements has been analyzed. This usage was in a TV commercial of Permatik and it had the slogan "Aǧir ol, abi desinler" which had been made by changing a proverb. After analyzing the structure in the advertisement, it was clear that there was a mistake about generating the message of the film. Because the commercial makers hadn't consider all references of the proverb, the final message of the advertisement film was seem to be say "information is not much more important than being a 'man'". On the other hand, the character Ali Desidero who had been used in another sharp advertisement was the other factor causing the final message to be like that. İn conclusion, it was seen that the proverbs are not empty patterns; they have a lot of references.
Open Access
Sözlü gelenekten sözün geleneksizliğine: atasözü ve reklam
(Geleneksel Yayıncılık, 2010) Çoban, S. B.
Sözlü kültür ve medya arasındaki ilişkiye dair folklor çalışmalarında, medyanın sözlü kültür unsurlarını hangi biçimlerde ve neden kullandığına dair tespitlerde bulunulmuş, ancak genellikle bu çalışmalarda iletişim kuramlarının içinde sözlü kültürün değerlendirilmesi yerine, folklor kuramlarının içinde modern iletişim yollarının değerlendirilmesi esas alınmıştır. Bu değerlendirmelerde folklor kuramları, sözlü kültür ve gelenek arasındaki bağı incelerken medyanın bu gelenekler içindeki rolünü ise çoğu kez sözlü kültür ürünlerini kullanma yollarıyla kısıtlı tutmuştur. Oysa medyanın, sözlü kültürü kendi koşulları içinde nasıl kullandığının ve nasıl yeni bir folklor yarattığının göz önünde bulundurulması kadar, medyanın sözlü kültürün yok olma sürecine etkisi ile sözlü kültürün gelenekselleştirici yapısı ve medyanın özü gereği gelenekselleşmeye izin vermeyen yapısının karşılaştırılması da göz ardı edilemeyecek ölçüde önemlidir. Bununla beraber, sözlü kültür ürünlerinin hayat üzerindeki politik ya da toplumsal etkileri ile yazılı-görsel kültürün aynı çerçevedeki etkileri arasındaki devamlılıkların, benzerliklerin ya da değişimlerin saptanması, bu çalışmada ele alınmayacaktır. Burada hedeflenen, sözlü kültürün “gelenek” yaratma ve sürdürmedeki rolünü “olumlu” olarak kabul eden folklor çalışmalarının medya ayağındaki eksik yanlarını belirtmektir. Bu çerçeve içerisinde, sözlü ve görsel kültürün alt başlıkları olarak reklamcılık ve atasözleri arasındaki ilişki incelenecek, reklamların slogan geliştirme sürecinde kullandığı atasözü ve atasözü özelliği taşıyan kalıplarla sözün geleneğini sürdürmediği aksine sözü ve sözü alımlayanları nasıl geleneksizleştirdiği vurgulanacaktır.
Open Access
Transformation of oral narration patterns into parody in modern city
(2005) Buğra, Gökşen
As an orality product, proverbs, keep its continuity in the written culture as well. But it is possible to say that a process of reproduction puts the preserved patterns of proverbs into modern city folklore. This study discusses on a Turkish proverb "sakla samani gelir zamani" (means keeping something for a later date), how it is perceived by Sourtimes Web-site users. Also included that if the proverbs project the character of society or not. It will be discussed the effects of making parodies of proverbs to orality in the context of effects of written culture on orality with the examples of variants reproducted by that proverb.
Open Access
Türk-Bulgar ortak kültürü
(Ankara Üniversitesi Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü, 2009) Yalçın, Emruhan
Türkler ve Bulgarlar yüzyıllar boyunca birlikte yaşamışlardır. Osmanlılar Orta Asya ve Anadolu kültürünü Bulgaristan 'a taşımışlardır. Türk kültürü doğal olarak yaşadığı bu coğrafyanın insanının ortaya koyduğu maddî ve manevî kültür ürünlerini etkilemiştir. Manevi etkiler örf, âdet ve geleneklerin yaşama geçirilmesinde kendini göstermiştir. Dil, edebiyat ve sanat ürünleri manevî etkilenmenin dışa vurumu biçiminde değerlendirilebilecek maddî etkilenmeyi yansıtmıştır. Bulgar halkının yaşama biçimleri, gelenek görenekleri, kültürleri Bulgaristan 'da Türk dilinin yaygınlaşması ve Türk kültürüne ait eserlerin hızla inşa edilmesiyle değişime uğramıştır. Türklerle, Türk diliyle ve Türk kültürüyle iç içe yaşayan Bulgar halkı Türk kültüründen etkilenmişlerdir. Bugün birçok Türk atasözü Bulgar diline çevrilmiş ve kullanılmaktadır. Birçok Türk türkü ezgisini Bulgar şarkılarında görebilmekteyiz. Bulgaristan 'da Türk kültürünün yöre halkına etkisinin en açık göstergesi onların dillerine girmiş Türkçe kelimelerdir. Bugünkü Bulgarcada, Türkçeden geçen dört-beş bin civarında kelime bulunmaktadır. Dildeki etkilenme sadece kelimeler ile sınırlı değildir; birçok deyim ve atasözleri de ortaktır. Diğer taraftan Türk kültürü de, Bulgaristan 'da yerli halkın kültürünü etkilediği kadar Bulgar kültüründen etkilenmiştir. Osmanlı hâkimiyeti döneminde Bulgaristan'da birçok mimarî eser inşa edilmiş, edebiyat ve diğer sanat alanlarında faaliyet gösteren birçok sanatçı tarafından çok değerli eserler ortaya konmuştur. Bu durum Bulgaristan 'da büyük bir kültürel olgunlaşmanın ve büyük bîr kültürel birikimin meydana gelmesini sağlamıştır. 6
Open Access
Yeraltı edebiyatinda sözel anlatı kalıplarının dönüşümü
(Geleneksel Yayıncılık, 2005) Uslu, M. F.
Yeraltı Edebiyatı genel özellikleriyle kendini toplumsal iktidarın merkezlerinin dışında, ortalama olanher şeye karşı bir duruşla ve bunun ötesinde toplumsal yapı tarafından dışta bırakılmışları kahramanlaştırarakkuran bir edebiyat türüdür. Bu genel özelliklere koşut olarak tür içinde yer alan ürünlerde dilin kullanımıortalama eserlere kıyasla önemli farklılıklar gösterir. Yeraltı Edebiyatı yazarı dilini ortalama günlükdilin ve alışılageldik edebi dilin uzağında, sokağın dilinden yararlanarak oluşturur. Bunun sonucunda dilinçok önemli parçaları olan sözel anlatı kalıpları gözle görülür bir değişime uğratılırlar. Buna göre, deyimleralışıldık kullanım biçimlerinden farklı şekillere sokulurken, atasözlerinin kullanımı yerini reklam sloganla¬rına, film repliklerine vs. bırakır.