Fen eğitiminde 'bilimsel açıklama' ve önemi
Date
2016Source Title
Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi
Print ISSN
2147-1037
Publisher
KEFAD
Volume
17
Issue
3
Pages
101 - 120
Language
Turkish
Type
ArticleItem Usage Stats
51
views
views
7
downloads
downloads
Abstract
Bu çalışmanın amacı bilimsel açıklama kavramını farklı teorik yaklaşımlar çerçevesinde
incelemektir. Tümdengelimli-yasa bağımlı açıklama modeli, İstatistiksel/olasılıklı
açıklama modeli, Nedensel model, Pragmatik model ve Kanıt temelli model temelinde
bilimsel açıklama kavramı bu çalışma kapsamında tanımlanmaya çalışılmıştır. Çalışma
sonunda elde edilen tanımlar karşılaştırıldığında, bu tanımların birbirlerinden oldukça
farklı olduğu ve farklı alanlarda farklı şekillerde bilimsel açıklama yapıldığı görülmüştür.
Bu bulgu bilimsel açıklama ile ilgili genel, evrensel bir tanımın yapılamayacağını
göstermiştir. Örneğin sıcak suya batırılmış bir parça demirin genleşme sebebinin
açıklanması neden-sonuç ilişkisi içeren cümleler zinciri kullanılarak yapılmaktadır. Buna
karşılık bir ilacın bir hastalığı iyileştirme olasılığı birtakım istatiksel verilere
dayandırılarak yapılmaktadır. Bu durum farklı disiplinlerde farklı şekillerde açıklamalar
yapılmasına neden olmaktadır. Dolayısıyla bilimsel açıklamanın tanımı bir disiplinden
diğerine farklılık göstermektedir. Bununla birlikte, bilimsel açıklamanın eğitimdeki önemi
ve bilimsel açıklama ile argüman kavramları arasındaki farklar bu çalışmanın son
bölümünde tartışılmıştır This study aimed to scrutinize differing theoretical frameworks on scientific explanation.
In the present study, from the perspectives of such models as Deductive-nomological
explanation model, Statistical/probabilistic explanation model, Causal model, Pragmatics
model and Evidence-based model, a definition for scientific explanation is sought. The
results indicated that when the attributed definitions were compared, it was realized that
they were quite different and, in divergent fields of science, the explanations are made in
different ways. This finding implied that one general universal definition could not be
offered for scientific explanation. Explaining, for instance, the reason for the expansion of
a piece of iron dipped into hot water includes a chain of sentences presented in a cause
and effect relation. While, explaining relief degree of a particular medicine includes a
number of statistical data. This, accordingly, creates varying ways of building
explanations. Furthermore, the importance of scientific explanation in educational settings and the differences between scientific explanation and argument are discussed in final part
of the paper
Keywords
Bilimsel açıklamaBilimsel açıklama modelleri
Argüman
Fen eğitimi
Scientific explanation
Models for scientific explanation
Argument
Science education